Page Text
________________
મેકોલેની શિક્ષા વ્યવસ્થા- જે સમગ્ર દેશમાં હવાની જેમ પથરાયેલી છે તેને અટકાવીને આપણા
ઋષિ મુનિઓએ દર્શાવેલી શિક્ષા વ્યવસ્થા સ્થાપવી લગભગ અશક્ય છે. ધનાઢ્ય જૈનોના સંતાનો પાશ્ચાત્ય શિક્ષા સંકુલોમાં જ ભણે છે. આ પ્રતિકૂલ સ્થિતિને દૂર કરવી અસંભવ જણાતા, ગુસ્કેવ વિચારે છે કે “પ્રતિકૂલ સ્થિતિ ન દૂર થાય, તો તે સ્થિતિની ઘેરી અસરમાંથી આપણા સંતાનો મુક્ત થાય તેવો પ્રયાસ થવો જોઈએ.” એક વાત સ્પષ્ટ સમજી લો કે “પ્રતિકૂલ સ્થિતિ એટલે નાસ્તિકતા પ્રચૂર-અર્થ કામનીવૃિદ્ધિનું શિક્ષણ અને તેની અસર એટલે શ્રદ્ધાભ્રષ્ટ માનસિકતા દેવગુરુ-ધર્મની તારકતા માટે પાશ્ચાત્ય શિક્ષાથી શિક્ષિત સંતાનોને વિશ્વાસ ન હતો. તેથી કેવલ અર્થ કામપ્રચુર જીવનને ધ્યેય બનાવીને તે સંતાનો દોડતા હોય છે.
આ દોટ અંધ હોવાથી ઘણું દોડવા છતાં અતૃપ્ત જ રહેતી હોય છે. તેથી આજનો યુવાન અશાન્ત છે. ચન્દ્રશેખર મહારાજ તેને દેશી અંગ્રેજ કહે છે.
આ દયાજનક સ્થિતિના કારણભૂત છે “મેકોલેની શિક્ષા વ્યવસ્થા” જો તેને જ હટાવી દેવાય, તો સમાજનો પ્રતિસાદ ન મલે કારણ કે સમગ્ર દેશ આ જ શિક્ષા પદ્ધતિનો ગુલામ છે. આ ગુલામીનું નિવારણ સત્તા દ્વારા થઈ શકે જે આપણી પાસે નથી. તો હવે એક જ રસ્તો બચે છે.
શિક્ષણ તે જ, પણ વાતાવરણ એવું સંસ્કારી રાખવું કે “ગુરફુલમાં અભ્યાસ કરનાર બાળક પાશ્ચાત્ય શિક્ષણથી શિક્ષિત થાય અને સાથો સાથ સંસ્કારી માણસ થાય એટલે કે શ્રદ્ધા સંપન્ન થાય તેથી તે તપોવનનું બાળક, અર્થ-કામને અંગ માને, અને શ્રદ્ધાને જીવન માને આ જ તપોવન શિક્ષા વ્યવસ્થાનો પ્રાણ છે. અર્થ-કામ હોવા છતાં રાજ શ્રદ્ધાનું જ ચાલે.
સંસ્કાર ગર્ભિત શિક્ષા વ્યવસ્થાને સાકાર કરવા માટે તપોવન શિક્ષા પદ્ધતિનો વિકાસ થયો, જેમાં બાળક હોસ્ટેલ સ્કૂલમાં જ અભ્યાસ કરે, એટલે ૨૪ કલાકમાંથી છ કે સાત કલાકનો સમય શિક્ષાનો બાકીના ૧૭ કલાક માત્રને માત્ર સંસ્કાર સભર વાતાવરણમાં જ બાળક મોટો થાય. આ તપોવન
| SR No. | 005689 |
| Book Title | Yugpurush |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrajitvijay |
| Publisher | Tapovan Vidyalay |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |