________________
બનવાની ઇચ્છા જાગી. ભગવાન મહાવીર ચંપાના પૂર્ણભદ્ર ચૈત્યમાં બિરાજમાન હતા. તે એમની સેવામાં પહોંચ્યો અને બોલ્યો ઃ ‘ભગવન્ ! શું હું ભરત વિસ્તારના છ ખંડોને જીતીને ચક્રવર્તી બની શકું છું ?' ભગવાને કહ્યું : “ના, વર્તમાન અવસર્પિણી કાળના બધા જ બાર ચક્રવર્તી થઈ ચૂક્યા છે. આથી તમારું ચક્રવર્તી બનવું અશક્ય છે.” ત્યારે તેણે પૂછ્યું : “ચક્રવર્તીની શું ઓળખ છે ?'' ભગવાને કહ્યું : “તેમની પાસે ચક્ર વગેરે ચૌદ દિવ્યરત્ન હોય છે.” કૂણિકે ભગવાન પાસે તે રત્નો વિશે પૂરી જાણકારી મેળવી અને પોતાના મહેલ તરફ પાછો ફર્યો.
તેને ભગવાનનાં વાક્યો પર પૂરો વિશ્વાસ હતો, પણ સાથોસાથ તે પોતાનાં દિવ્ય શસ્ત્રોનો અદ્ભુત ચમત્કાર પણ જોઈ ચૂક્યો હતો. તેણે શ્રેષ્ઠ શિલ્પીઓની મદદથી ચક્ર વગેરે કૃત્રિમ રત્ન બનાવડાવ્યાં અને અષ્ટમતપ વગેરે સાથે પ્રબળ સેના અને બધાં જ યુદ્ધ-અસ્ત્રોથી સુસજ્જિત થઈને તે ષટ્ખંડ વિજય માટે નીકળી પડ્યો. અનેક રાજ્યોને પોતાને આધીન કરતો-કરતો તે તિમિરુગુફાના દરવાજે પહોંચ્યો. ત્યાં અષ્ટમતપ કરીને તેણે તિમિરુગુફાના દરવાજા પર ઘા કર્યો. ગુફાના રક્ષકદેવે જાહેર થયા વગર પૂછ્યું : “કોણ છે ?” કૃષિકે જવાબ આપ્યો : “ચક્રવર્તી અશોકચંદ્ર.' દ્વારરક્ષક દેવે કહ્યું : “અસંભવ, બાર ચક્રવર્તી થઈ ચૂક્યા છે.” કૃણિકે કહ્યું : “હું તેરમો ચક્રવર્તી છું.’’ આથી દ્વારરક્ષક દેવે ગુસ્સે થઈને હૂંકાર કર્યો અને કૂણિક તત્કાળ ત્યાં જ ભસ્મીભૂત થઈ ગયો. મરીને તે છઠ્ઠા નરકમાં પેદા થયો. ભગવાન મહાવીરનો ભક્ત હોવા છતાં પણ કૂણિક સ્વાર્થ અને લોભના કારણે માર્ગથી ભટકી ગયો અને દુર્ગતિને પાત્ર બન્યો.
કૂણિક જીવનભર ભગવાન મહાવીરનો ભક્ત અને અનુયાયી રહ્યો. જો કે ડૉ. સ્મિથ લખે છે કે - બૌદ્ધ અને જૈન બંને અજાતશત્રુને પોતપોતાનો અનુયાયી જણાવે છે. પણ જૈનોનો દાવો વધુ આધારયુક્ત છે. કૂણિકનું સાચું નામ અશોકચંદ્ર અથવા, સમ્રાટ અશોક હતું.
મહારાજા ઉદાયન
ભગવાન મહાવીરના ભક્ત અને ઉપાસક અનેક શક્તિશાળી રાજાઓની સંખ્યામાં શ્રેણિક, કૃણિક અને ચેટકની જેમ મહારાજા ઉદાયન પણ અગ્રગણ્ય નરેશ માનવામાં આવ્યા છે. મહારાજા ઉદાયન
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ G
9998-૩૯૯