________________
રીતે શિષ્ય દ્વારા વારંવાર આલોચના માટે કહેવાથી તપસ્વી મુનિ ગુસ્સે થઈ ગયા અને શિષ્યને મારવા માટે દોડ્યા. ગુસ્સામાં ને ગુસ્સામાં તેઓ એક થાંભલા સાથે અથડાઈ પડ્યા અને તત્કાળ તેમનું પ્રાણપંખેરું ઊડી ગયું. મરીને તેઓ જ્યોતિષ્ક જાતિમાં દેવ બન્યા.
ત્યાંથી આયુષ્ય પૂરું કરીને તેઓ કનખમલ આશ્રમના કુલપતિના પુત્રરૂપે પેદા થયા. બાળકનું નામ કૌશિક રાખવામાં આવ્યું. તે બાળપણથી જ ઉગ્ર સ્વભાવનો હતો, આથી તેને ચંડકૌશિક કહેવામાં આવતો. આગળ જઈને ચંડ કૌશિક આશ્રમનો કુલપતિ બની ગયો. તેને આશ્રમના જંગલ પ્રત્યે ખૂબ જ મમતા હતી, ત્યાં સુધી કે તે ત્યાંથી કોઈને ફળ સુધ્ધાં નહોતો લેવા દેતો. આથી લોકો આશ્રમ છોડીને બીજે ચાલ્યા ગયા. એકવાર નજીકના નગરના રાજકુમારોએ તેની ગેરહાજરીમાં આશ્રમના જંગલને નષ્ટ કરી દીધું. ચંડકૌશિકને ખબર પડી તો તે ફરસી લઈને રાજકુમારોને મારવા દોડ્યો. ગુસ્સામાં તે એક ખાડામાં પડી ગયો અને ફરસીથી તેનું માથું કપાઈ ગયું. ચંડકૌશિકના તરત જ રામ રમી ગયા, અને તેજ જંગલમાં દૃષ્ટિવિષ સાપ રૂપે પેદા થયો. પૂર્વજન્મના સંસ્કારો મુજબ તે ગુસ્સા સાથે તે જંગલની કાળજી રાખવા તે લાગ્યો. ચંડકૌશિક દિવસ-રાત આખા જંગલમાં ફરીને પશુ-પક્ષી સુધ્ધાંને પોતાનાં ઝેરથી ભસ્મ કરી દેતો હતો. ચંડકૌશિકના ડરથી લોકોએ તે રસ્તેથી આવવા-જવાનું પણ બંધ કરી દીધું હતું.
પ્રભુ મહાવીર ચંડકૌશિકને પ્રતિબોધ આપીને તેનો ઉદ્ધાર કરવાના હેતુથી નિર્ભય થઈને તે જંગલમાં ગયા. ત્યાં પહોંચીને તેઓ ધ્યાનમગ્ન ઊભા થઈ ગયા. ચંડકૌશિકે તેમને જોઈને પોતાની ગુસ્સાવાળી નજર તેમની પર નાંખી અને ફુંફાડો માર્યો. પણ ભગવાન મહાવીર પર કોઈ અસર ન થઈ. આથી ચંડકૌશિક વધુ ગુસ્સે થયો અને તેણે ભગવાનના પગ પર ઝેરીલો દંતપ્રહાર કર્યો. ભગવાન અચળ ઊભા રહ્યા. તેમના પગમાંથી લોહીને બદલે દૂધની ધારા વહેવા લાગી. તેમણે તેના પ્રત્યે કોઈ રોષ જાહેર ન કર્યો. ચંડકૌશિક ચકિત થઈને ભગવાન તરફ અપલક નજરે જોવા લાગ્યો. તેનો બધો જ ગુસ્સો શાંત થઈ ગયો.
ચંડકૌશિકને શાંત જોઈને ભગવાન ધ્યાનથી નિવૃત્ત થયા અને બોલ્યા : “હે ચંડકૌશિક ! શાંત થાવ ! જાગો ! પૂર્વજન્મનાં કર્મોના લીધે
:
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઈતિહાસ
Y9QF;_૩૦૯