________________
ગજસુકુમાલે કહ્યું : “સંસારની આ બધી વસ્તુઓને અંતે તો મળવત્ છોડવી જ પડે છે, અતઃ હું ઇચ્છું છું કે એમને ગ્રહણ જ ન કરું. એની અપેક્ષાએ અરિહંત અરિષ્ટનેમિનાં ચરણોમાં પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરી ધર્મને સ્વીકારવો ક્યાંક વધુ શ્રેષ્ઠ છે.” આ રીતે ગજસુકુમાલ પોતાના નિર્ણય પર અડગ રહ્યા અને ભ.ના ચરણોમાં દીક્ષિત થઈ અણગાર બની ગયા. દીક્ષિત થઈ એ જ દિવસે બપોરના સમયે તેઓ ભગવાનની આજ્ઞા મેળવી મહાકાળ સ્મશાનમાં આવ્યા, સ્થંડિલ(સ્થાન)ની પ્રતિલેખના કરી અને પછી એ જ રાત્રિના સમયે એકાગ્રતામાં ધ્યાનસ્થ થઈ ગયા.
આ તરફ સોમિલ બ્રાહ્મણ, જે યજ્ઞની સામગ્રી લેવા નગરની બહાર ગયેલો હતો, સાંજે પાછા વળતી વખતે એ જ સ્મશાનની પાસેથી પસાર થયો. ત્યાં ગજસુકુમાલ મુનિને ધ્યાનમાં બેઠેલા જોઈ પૂર્વજન્મના વેરનું સ્મરણ થતા તે ક્રોધે ભરાઈને ઉત્તેજિત થઈ વિચારવા લાગ્યો : ‘અરે, આ ગજસુકુમાલે મારી પુત્રી સોમાને વગર કારણે છોડીને પ્રવ્રજ્યા ધારણ કરી છે, માટે મારે એની સાથેનું વેર વાળવું જોઈએ.’ એવું વિચારી એણે ગજસુકુમાલના માથા ઉપર ભીની માટીની પાળ બાંધી, એમાં ચિતાના સળગતા ધગધગતા કોલસા (અંગારા) મૂકી દીધા તેમજ સાવધાનીપૂર્વક આમ-તેમ જોઈ ચુપચાપ એના ઘરે જતો રહ્યો.
ગજસુકુમાલે સોમિલ પર જરા પણ દ્વેષભાવ કર્યા વગર માથા પરના ધગધગતા કોલસાની અસહ્ય પીડાને શાંતચિત્તે સહન કરી. જેમ-જેમ આગની તેજ જ્વાળાઓથી માથાની નાડીઓ અને નસો તડ-તડ કરીને તૂટવા લાગી, તેમ-તેમ મુનિના મનની નિર્મળ જ્ઞાન-ધારા વહેવા લાગી. એમના અંતર્મનમાં એ શબ્દો પડઘાઈ રહ્યા હતા કે - ‘હું અજર છું અમર છું, અવિનાશી છું, શરીરના બળવા છતાં પણ મારું કંઈ પણ બળી નથી રહ્યું. મને ન તો અગ્નિ બાળી શકે છે, ન શસ્ત્ર કાપી શકે છે.’ આ રીતે એમણે સિદ્ધત્વને પ્રાપ્ત કરી લીધું.
કરોડો-કરોડો જન્મોની તપસ્યાઓથી પણ પ્રાપ્ત ન કરી શકાય એવા મોક્ષને એમણે એક દિવસથી પણ ઓછા સમયની સાચી સાધના વડે મેળવીને એવું સિદ્ધ કરી દીધું કે - જો મનુષ્ય ઇચ્છે તો એની ભાવપૂર્ણ ઉત્કટ સાધના અને લગનથી સિદ્ધિ સામે ચાલીને આવે છે અને પ્રાપ્ત થાય છે.’
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ ઊ
૩૭૭૭૭, ૨૧૧
