________________
દરેક પ્રાણી માટે પરમશાંતિનો પ્રશસ્તમાર્ગ શોધવા માંગુ છું. મેં નક્કી કરી લીધું છે કે અનંત દુ:ખોનાં મૂળભૂત કર્મોનો હું મૂળમાંથી નાશ કરીશ, અને વગર સંયમ ધારણ કર્યું કર્મોનો ક્ષય શક્ય નથી, માટે હું ચોક્કસપણે પ્રવ્રજ્યા ધારણ કરીશ. તમે બધાં ખોટી રીતે મારા માર્ગમાં બાધ્ય ન બનો.’’
નેમિકુમારની વાત સાંભળી સમુદ્રવિજયે કહ્યું : “વત્સ ! ગર્ભમાં આવવાથી લઈને અત્યાર સુધી તેં ઐશ્વર્યમાં જીવન ગાળ્યું છે. તારું આ સુકોમળ અંગ ઉનાળાના ઘોર તાપ, શિયાળાની ભયંકર ઠંડી અને ભૂખતરસ જેવાં અસહ્ય કષ્ટોને સહન કરવા માટે કેવી રીતે સમર્થ થશે ?’’
નેમિકુમારે કહ્યું : “તાત્ ! જે લોકો નરકનું દુઃખ જાણે છે, એમની સામે તો તમારાં ગણાવેલાં કષ્ટો-દુઃખો તુચ્છ અને નહિવત્ સમાન છે. તપસ્યાના માર્ગમાં આવનારાં દુઃખોને સહેવાથી કર્મસમૂહ સળગીને ભસ્મ થઈ જાય છે અને અંતે અક્ષય તેમજ અનંત સુખરૂપી મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. વિષયજન્ય સુખ તો અંતે નરકનાં દારુણ દુઃખોના દરવાજા જ ખોલે છે. હવે તમે જ કહો કે મનુષ્યએ કયો રસ્તો અપનાવવો જોઈએ ?'
કુમારના પ્રશ્નથી બધાં નિરૂત્તર થઈ ગયાં. ખરું જોતા તો એમના કથનમાં આધ્યાત્મિક ચિંતનનું શાશ્વત-સત્ય ઝળકી રહ્યું હતું. ‘કુમારે પોતાનો માર્ગ નક્કી કરી લીધો છે.' એવો બધાંને દૃઢ વિશ્વાસ બેસી ગયો. યોગ્ય પ્રસંગ જોઈ લોકાંતિક દેવ નેમિનાથ સમક્ષ પ્રગટ થયા અને એમને પ્રાર્થના કરી કે - “હવે ધર્મતીર્થનું પ્રવર્તન કરો.” પ્રભુએ વર્ષીદાન પ્રારંભ કર્યું.
આ સંવાદ સાંભળી રાજીમતી બેશુદ્ધ થઈ ગઈ અને શુદ્ધિમાં આવતાં વિલાપ કરવા લાગી. સખીઓએ સમજાવી કે - “શું થઈ ગયું એ નિર્મોહી તને છોડીને જતા રહ્યા, અન્ય અનેક સુંદર અને સર્વગુણસંપન્ન યાદવકુમારો છે. તું તારી મરજી પ્રમાણે કોઈ એકનું વરણ કરી લે.”
આટલું સાંભળતાં જ રાજીમતી બોલી : “સંસારમાં નેમિથી શ્રેષ્ઠ કોઈ નથી. મેં મન-વચનથી એમનું વરણ કર્યું છે. હવે મારા કુળને લાંછન લાગવા દઈશ નહિ. હું પણ એ જ માર્ગે અગ્રેસર થઈશ, જે માર્ગે મારા પ્રિયતમે ચાલવાનું પ્રણ લીધું છે.’
૨૦૦
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
