________________
રક્ષકની વાત હજી પૂરી પણ થઈ ન હતી કે કુમારે શંખને ઊંચકીને હળવેથી હોઠો આગળ લઈ જઈ ફૂકી દીધો. બસ, પછી શું હતું? દ્વારિકાના સમુદ્રમાં ઉત્તુંગ તરંગો ઉછળીને જોર-જોરથી અથડાવા લાગી દ્વારિકાના આજુબાજુનાં ભવનો ડોલવાં લાગ્યાં. હાથી ચિત્કાર કરવા લાગ્યા, કેટલાયે લોકો બેભાન થઈ ગયા. સ્વયં બળરામ અને કૃષ્ણ પણ વિચારમાં પડી ગયા કે શું થયું ? આયુધશાળાના રક્ષકોએ હાજર થઈ કહ્યું કે - “આયુધ- શાળામાં કુમાર અરિષ્ટનેમિએ કુતૂહલવશ પંચજન્ય શંખ વગાડ્યો છે.” કૃષ્ણના માનવામાં આવતું ન હતું. તેવામાં અરિષ્ટનેમિ ત્યાં પહોંચ્યા. કૃષ્ણએ એમને પાસે બેસાડીને પૂછ્યું : “શું તે પંચજન્ય શંખ વગાડ્યો છે?”
અરિષ્ટનેમિએ કહ્યું : “હા.” કૃષ્ણએ લાડથી કુમારને આલિંગનમાં લઈ કહ્યું : મને પ્રસન્નતા થઈ રહી છે કે તે મારો શંખ વગાડ્યો. હું એવું ધારતો હતો કે આ શંખ માત્ર હું જ વગાડી શકું છું, મારા સિવાય બીજું કોઈ નહિ. માટે ચાલ, આપણે વ્યાયામશાળામાં જઈ આપણા બળનું પરીક્ષણ કરીએ.”
અરિષ્ટનેમિ સહર્ષ તૈયાર થયા. એમને પોતાના બળનું જ્ઞાન હતું, માટે એમણે વિચાર્યું કે - “મલ્લયુદ્ધ આદિમાં કૃષ્ણને કષ્ટ પહોંચી શકે છે.' માટે કૃષ્ણને કહ્યું કે - “આપણે એકબીજાના હાથને નમાવીને પણ બળનું પરીક્ષણ કરી શકીએ છીએ.” કુમારની આ ભાવના સમજીને કૃષ્ણએ એમની જમણી ભુજા-હાથ આગળ કરીને નમાવવા કહ્યું. કુમારે વગર મહેનતે એમની ભુજાને કુમળી કમળની દાંડીની જેમ નમાવી દીધી. કૃષ્ણએ પ્રયત્ન કર્યો, પણ સંપૂર્ણ બળ લગાવવા છતાં પણ તેઓ કુમારના હાથને નમાવી શક્યા નહિ. કુમારના અસીમ બળને જોઈ કૃષ્ણ દંગ રહી ગયા અને બોલ્યા : “કુમાર ! તારા અલૌકિક બળને જોતાં મને ઘણી ખુશી થઈ છે.” કૃષ્ણ કુમારને લઈ અંતઃપુરમાં ગયા, સાથે ભોજન કરાવ્યું, અરિષ્ટનેમિને પૂર્ણપણે નિર્વિકાર જાણી કૃષ્ણએ એમના રક્ષકોને આજ્ઞા આપી કે - “એમને બે-રોકટોક અંતઃપુરમાં ક્યારે પણ આવવા-જવા દેવા.”
પોતાના નાના ભાઈના અસીમ બળને જોતાં તેઓ આશ્ચર્ય પામ્યા અને સાથે આનંદિત પણ થયા. આટલું અમાપ બળ તો ચક્રવર્તી ને ઈન્દ્રમાં પણ નથી હોતું. આટલી શક્તિનો સ્વામી હોવા છતાં પણ એ સમસ્ત છ ખંડીય | ૧૬ 96969696969696969696969696969696ી જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ