________________
ભારતને પોતાના હસ્તગત કરવાની તક શા માટે નથી ઝડપતો ! ત્યારે બળરામે જણાવ્યું કે - “એમનામાં રાજ્ય માટેની અભિલિપ્સા રજમાત્ર પણ નથી.” રુક્મિણી આદિ રાણીઓ એમનું ઘણું ધ્યાન રાખતી હતી. સ્વયં કૃષ્ણ પણ એમની સાથે પૂરતો સમય વિતાવતા હતા. એક દિવસ એમના મનમાં વિચાર સ્ફૂર્યો કે - મારો ભ્રાતૃ-પ્રેમ ત્યારે જ સાર્થક થશે જ્યારે કુમાર નેમિ વિવાહ કરી દામ્પત્યજીવનનું સુખ ભોગવે ને રાજ્યનું ઐશ્વર્ય ભોગવે. આ ત્યારે જ સંભવ છે જ્યારે કુમાર સાંસારિક સુખ તરફ આકર્ષાય.’ આમ વિચારી એમણે એમની બધી રાણીઓને આજ્ઞા આપી દીધી કે - ‘તેઓ કુમારનું મન સંસાર તરફ આકર્ષિત કરવાનો પ્રયાસ કરે.’
શ્રીકૃષ્ણના આદેશ ને સંકેત પ્રમાણે રુક્મિણી, સત્યભામા વગેરેએ વસંતોત્સવ ઉજવવાનો કાર્યક્રમ ગોઠવ્યો. કૃષ્ણએ ઘણા આગ્રહ અને અનુરોધ સાથે કુમારને વસંતોત્સવ જોવા અને તેમાં જોડાવા માટે સાથે લીધા. કુમાર નેમિ આ બધી લીલાઓ સહજ નિર્વિકારભાવે જોતા રહ્યા, અને ભાઈ-ભાભીઓની વિવિધ ક્રીડાઓ-રમતો પ્રત્યે લેશમાત્ર પણ આકર્ષાયા નહિ. આ વસંતોત્સવ નિષ્ફળ જવા છતાં રુક્મિણી અને સત્યભામાએ હાર માની નહિ. તેણીઓ જ્યારે પણ તક મળતી ત્યારે કુમારના મનમાં સંસાર પ્રત્યે આસક્તિ જગાવવાનો પ્રયત્ન કરતી અને કહેતી : “આ રીતે એકલવાયા ન રહી જીવનસંગિની બનાવીને પણ જુઓ કે જીવનનું સાચું સુખ શું છે ?' કૃષ્ણ પણ વખતોવખત અનુકૂળતા જોઈ યોગ્ય કન્યા પસંદ કરવાનો સંકેત કરતા રહેતા. આ રીતે બધાં પરિજનોનો આગ્રહ જોઈ અરિષ્ટનેમિ વિચારમાં પડતા કે - ‘સંસારનો આ મોહ કેટલો વિચિત્ર છે કે લોકો એમાં પોતે તો બંધાય જ છે, પણ જે બંધાવા નથી ઇચ્છતો તેને પણ બાંધવા માંગે છે, એને પણ એમાં પલોટવા માંગે છે. અનુકૂળતાએ એ જ યોગ્ય રહેશે કે હમણાં હું વચનમાત્રથી એમની વાત માની લઉં અને સમય આવતા પોતાનું કાર્ય કરું.' આમ વિચારી કુમારે લગ્ન માટે સંમતિ આપી.
એમની સ્વીકૃતિથી બધાં પ્રસન્ન થયાં. શ્રીકૃષ્ણ એમની માટે યોગ્ય કન્યા મેળવવા પ્રયત્નશીલ થયા. ત્યારે સત્યભામાએ એમને કહ્યું : “મારી નાની બહેન રાજીમતી દરેક પ્રકારે એમના માટે યોગ્ય છે.’
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૭૭૭૭૭, ૧૯૦
