________________
મોટા રાજાઓ આવ્યા છે. વસુદેવ પણ પણવ વાદ્ય હાથમાં લઈને સ્વયંવરના મંડપમાં ગયા અને એક સ્થાન પર બેસી ગયા. અગણિત દાસીઓથી ઘેરાયેલી રોહિણીએ વરમાળા લઈ પ્રવેશ કર્યો કે આખો મંડપ એના સૌંદર્યથી અંજાઈને જડવત્ થઈ ગયો. જે રાજાઓની સામે રોહિણી વરમાળા લઈને ઊભી રહેતી, એમનાં મુખમંડળ સૂર્ય-સમાન ચમકી ઊઠતાં; પણ એના આગળ વધતાં જ જાણે એ ચહેરાઓ રાહુગ્રસ્ત સૂર્યની જેમ નિસ્તેજ થઈ કાળા પડી જતા. વસુદેવે પોતાના વાદ્યયંત્ર ઉપર આછો મધુર નાદ કર્યો, જે રોહિણીના કાને પડતાં જ જાણે તે મંત્રમુગ્ધ મયૂરીની જેમ મોટા-મોટા મહારાજાઓને પાછળ છોડી વસુદેવની તરફ આગળ વધી ગઈ અને વરમાળા એના ગળામાં નાખી ચુપચાપ પોતાના અંતઃપુરની તરફ જતી રહી. - મંડપમાં હોબાળો થઈ ગયો. કેટલાક લોકો કહેવા લાગ્યા : “વરણ પણ કર્યું તો એક ગાયકનું.” ઘણા રાજાઓને આ અયોગ્ય લાગ્યું.
એકે કૌશલનરેશને કહ્યું : “જો તમારી કન્યા એક ગાયકને જ પ્રેમ કરતી હતી, તો પછી આ સ્વયંવરનું નાટક કરીને ક્ષત્રિય રાજાઓને અપમાનિત કરવાની શું આવશ્યકતા હતી?”
એથી કૌશલાધીશે કહ્યું: “સ્વયંવરમાં કન્યાને પોતાના પતિને પસંદ કરવાની સ્વતંત્રતા હોય છે. તે જેને પોતાને યોગ્ય ગણે, એને પસંદ કરે છે.”
વસુદેવે કહ્યું : શું કોઈ ક્ષત્રિય માટે ગાવું-વગાડવું નિષેધ છે? મારા હાથમાં પણવ જોઈ તમે લોકોએ કેવી રીતે જાણી લીધું કે હું ક્ષત્રિય નથી?”
આ સાંભળી દમઘોષે કહ્યું : “અજ્ઞાત વંશવાળાને ચૂંટીને આ રીતે કુળવાન રાજાઓનું અપમાન કરવું યોગ્ય નથી.”
વાત વધતી જોઈ કોઈકે સુઝાવ આપ્યો કે - “ગાયક જો પોતાની જાતને ક્ષત્રિય ગણાવે છે, તો એને જ એના વંશ વિશે પૂછી લેવામાં આવે.” વસુદેવે કહ્યું : “વ્યર્થ વાદ-વિવાદથી શું ફાયદો ? મારું બાહુબળ જ મારો પરિચય આપશે.”
આ સાંભળી જરાસંધે કહ્યું : “બધા ફસાદની જડ સ્વયં કૌશલપતિ જ છે, પકડી લો રાજા રુધિર ને?” - બધા રાજાઓએ મળીને કૌશલનરેશને ઘેરી લીધો. આ જોઈ અરિજયપુરના વિદ્યાધર રાજા “દધિમુખીના રથમાં બેસી વસુદેવે બધાને જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 9633333333333333 ૧૮૫
