________________
સેવા કરશે, પછી અન્ન ગ્રહણ કરશે.' કઠોર તપસ્યાના ફળસ્વરૂપ એણે ઘણી લબ્ધિઓ મેળવી, જેનાથી રોગિષ્ઠ સાધુની સેવા માટે એને જે વસ્તુની જરૂરિયાત હોય તે આપોઆપ મળી જતી. પોતાની આ નિઃસ્વાર્થ સેવાને લીધે તે ઘણો પ્રખ્યાત થયો અને મહાન પુણ્યનો સંચય કર્યો. આમ છતાં તેના મનમાં માળી કન્યાઓ દ્વારા અપમાનિત થયાનો ખટકો તો હતો જ, માટે એણે નિદાન કર્યું કે - જો મારી તપસ્યાઓનું ફળ હોય તો હું મારા આગલા જન્મમાં સ્ત્રી-વલ્લભ બનું.' મૃત્યુ પછી એની તપસ્યાઓના પ્રભાવ થકી એ દેવલોકમાં પ્રગટ થયા અને ત્યાંની અવધિ પૂર્ણ કરી અંધકવૃષ્ણિને ત્યાં વસુદેવના રૂપે જન્મ લીધો.
વસુદેવ અને કંસ
વસુદેવનું બાળપણ વ્યવસ્થિત રીતે પસાર થયું. યોગ્ય શિક્ષાકેળવણી માટે એમને ઉચિત ગુરુ પાસે મોકલવામાં આવ્યા. જ્યારે વસુદેવ વિદ્યાભ્યાસ કરી રહ્યા હતા, તો એક દિવસ એક વ્યાપારી ત્યાં આવ્યો ને એની સાથે એક બાળક પણ હતું. તે બોલ્યો : “આ બાળક કંસ તમારી સેવા કરશે, તમે એને તમારી પાસે રાખી લો.” વસુદેવે એની વાત માની. કંસ એની સેવામાં રહી એની સાથે-સાથે વિદ્યાભ્યાસ પણ કરવા લાગ્યો.
એક દિવસ જરાસંધે સમુદ્રવિજયની પાસે દૂત સાથે સંદેશો મોકલાવ્યો ‘સિંહપુરના ઉદંડ રાજા સિંહરથને પકડીને જે મારી સામે ઉપસ્થિત કરશે, એની સાથે હું મારી પુત્રી જીવયશાના વિવાહ કરીશ અને ભેટસ્વરૂપે એક નગર પણ આપીશ.' વસુદેવને આની સૂચના મળતાં જ એમણે સમુદ્રવિજયને વિનંતી કરી કે - ‘સિંહરથને પકડીને એમની સેવામાં ઉપસ્થિત કરવાની અનુમતિ આપે.' સમુદ્રવિજયે એનો આગ્રહ સ્વીકારીને શક્તિશાળી સેનાની સાથે એમને યુદ્ધ માટે રવાના કર્યા.
સિંહરથ અને વસુદેવ સામસામે યુદ્ધ કરવા લાગ્યા. ઘમસાણ યુદ્ધમાં વસુદેવની સેના પીછેહઠ કરવા લાગી. આ જોઈ વસુદેવે એના સારથી કંસને આદેશ આપ્યો કે - એમના રથને સિંહરથ તરફ લેવામાં આવે.’ કંસે એવું જ કર્યું, અને વસુદેવે જોત-જોતામાં સિંહ૨થની સેનાને ખેદાનમેદાન કરી દીધી. કંસે અદ્ભુત રણકૌશલ્ય દેખાડ્યું અને સિંહરથના રથના ચક્રનો ભુક્કો બોલાવી એને બંદી બનાવી લીધો. સિંહરથની આખી સેના ત્યાંથી પલાયન કરી ગઈ. વસુદેવે સિંહરથને બંદી બનાવી સમુદ્રવિજય જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૭૩.૧૮૧