________________
ચક્રવર્તી મઘવા | ભરત ક્ષેત્રની શ્રાવસ્તી નગરીમાં સમુદ્રવિજય નામના એક મહાપ્રતાપી રાજા રાજ્ય કરતા હતા. એમની પટરાણીનું નામ ભદ્રા હતું. રાજા-રાણી બંને ઘણા ન્યાયપ્રિય અને ધર્મભીરુ હતાં. એક રાત્રે રાણીએ ૧૪ મંગળ સ્વપ્ન જોયાં. સ્વપ્નપાઠકોએ મહારાજને જણાવ્યું કે - “આ સ્વપ્ન અનુસાર મહારાણીના ગર્ભમાં આવેલ જીવ મોટો થઈ ચક્રવર્તી સમ્રાટ બનશે.” ગર્ભાવસ્થા પૂર્ણ થતા મહારાણીએ એક મહાન તેજસ્વી, સુંદર ને સુકુમાર પુત્રને જન્મ આપ્યો. મહારાજ સમુદ્રવિજયે પોતાના આ પુત્રનું નામ મઘવા રાખ્યું. યોગ્ય ઉછેર ને શિક્ષા પછી રાજકુમાર મઘવા જ્યારે યુવાન થયા, તો કુલીન કન્યાઓની સાથે એમના વિવાહ કરાવવામાં આવ્યા. ૨૫૦૦૦ વર્ષ સુધી કુમારાવસ્થામાં વિદ્યાધ્યયન કર્યા પછી મહારાજે એમનો રાજ્યાભિષેક કર્યો. ર૫000 વર્ષ સુધી માંડલિક રાજાના રૂપમાં રાજ્ય કર્યું. એમના શાસનકાળ દરમિયાન એમની આયુધશાળામાં ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થયું, જેના ફળસ્વરૂપ મહારાજ મઘવાએ ૧૦૦૦૦ વર્ષ સુધી પખંડની સાધના કરી. ૩૯૦૦૦ વર્ષ સુધી ચક્રવર્તી સમ્રાટના રૂપમાં ભારતના કયે છે ખંડો પર શાસન કર્યા પછી શ્રમણધર્મની દીક્ષા લીધી. ૫૦૦૦૦ વર્ષ સુધી વિશુદ્ધ શ્રમણાચારનું પાલન કર્યું અને અંતે ૫ લાખ વર્ષે દેહાંત થતા ત્રીજા દેવલોકમાં દેવના રૂપે ઉત્પન્ન થયા.
ચક્રવર્તી મઘવાના દેવલોકગમનના સંબંધમાં તિત્વોગાલી પત્રય નામક પ્રાચીન ગ્રંથમાં ગાથા ક્રમાંક પ૭માં કહેવામાં આવ્યું છે કે - “૧૨માંથી ૮ ચક્રવર્તી મોક્ષે ગયા. સુભમ ને બ્રહ્મદત્ત નામક બે ચક્રવર્તી સાતમા નરકમાં તથા મઘવા ને સનત્કુમાર નામના બે ચક્રવર્તી ત્રીજા દેવલોકમાં ગયા.”
કેટલાક વિદ્વાનોનો મત છે કે - “મઘવા ચક્રવર્તી મોક્ષમાં ગયા, નહિ કે ત્રીજા દેવલોકમાં. એની પુષ્ટિ માટે “ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર'ના ૧૮મા “સંજ ઇજ્જ અધ્યયનમાં ભરતાદિ મુક્તાત્માઓની સાથે કરવામાં આવેલા મઘવા અને સનત્કુમાર ચક્રવર્તીના નામનો ઉલ્લેખને પ્રસ્તુત કરે છે. ઉક્ત અધ્યયનની ૩પમી ગાથામાં ભારત અને સગર ચક્રવર્તી માટે પરિનિવુ?' [ ૧૩૦ 6969696969696969696969696969696969ી જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
