________________
39
तत्र द्विजे मेति दंड : हेति क्षत्रियवैश्ययोः ! धिक्कारः शूद्रमात्रेषु परे वर्णचतुष्टये ।। ९ ।।
ठेवो अपराध, भेवो हेश, भेवो अज, भेवं जज, ठेवो व्यय, જેવું કર્મ અને જેવું વિત્ત તેવો જ દંડ અપરાધિઓને કરવો. તેમાં પણ બ્રાહ્મણને મકાર, ક્ષત્રીય તથા વૈશ્યને હાકાર, સઘળા શૂદ્રોને ધિક્કાર અને બાકીના દંડ ચારે વર્ણને માટે છે.
अत्रैव विशेषमाह
जाते महापराधेपि नारीविप्रतपस्विनां ।
नांगछेदो वधो नैव कुर्यात्तेषां प्रवासनम् ।। १० । वैश्यश्चेत्मांसविक्रेता कूटहेम्नश्च विक्रयी । प्रागंगहीनं तं कृत्वा दंडयेद् द्रुतमेव च ।। ११ ।। मनुष्यप्राणहर्ता च चौरवद्दंडभाग् भवेत् । ततोर्द्ध गोगजोष्ट्रादिबृहज्जंतुविनाशके ।। १२ ।। क्षुद्रजीवविनाशे तु द्विशतं दम उच्यते । पंचाशद्दंडभागीस्यान्मृगपक्षिविनाशकः ।। १३ ।। पंचामाषैस्तु दंड्यः स्यादजाविखरघातकः । माषद्वयेन दंड्यश्च श्वशूकरविनाशकृत् ।। १४ । अभक्ष्यभक्षके विप्रे दंड उत्तमसाहसं । क्षत्रिये मध्यमं वैश्येंत्यं शूद्रत्वर्द्धकं भवेत् ।। १५ ।। नृपस्याक्रोशकर्त्तारं तस्यैवानिष्टभाषिणम् । भेत्तारं नृपमंत्रस्य राजकोषापहारकम् ।। १६ ।। भूपप्रतीपतापन्नं जिव्हां छित्वा प्रवासयेत् । उत्तमेन च दंड्यः स्याद्राजाज्ञालेखकः स्वयम् ।। १७ ।। स्वस्त्रीकलंक भीत्या च राजदंडभयेन च । शतपंचकदंड्यः स्याज्जारञ्चौर इति ब्रुवन् ।। १८ ।।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
