________________
૧૪૬
ચાકરો પંદર પ્રકારના છે. ઘરની દાસી થકી ઉત્પન્ન થયેલો, વેચાથી લીધેલો, થાપણમાં મૂકાયેલો, પ્રાપ્ત થયેલો, પહેરામણીમાં બદલે મળેલો, દુકાળમાં પોષણ કરેલો, યુદ્ધમાં કે શરતમાં જીતેલો, ઋણભાદ્ રૂણમોચિત, રક્ષિત, દિક્ષાથી ભ્રષ્ટ થયેલો, કન્યા પરણવાનો લાલચુ, પોતાની મેળે આવીને રહેલો માતપિતા વગરનો હોવાથી પોતાની જાતને વેચનાર એ પંદર પ્રકાર દાસના હોય છે. વૃદલાયાં ગાતો. પૃદંગઃ | ૨ | ઘરની દાસીને પેટે ઉત્પન્ન થયેલો તે ગૃહજ, મૂજોન ગૃહીત: તિઃ | ૨ | મૂલ્ય આપીને વેચાથી લીધેલો તે કીત, સ્વામિના થનાર્થમાધિતો નીત નધિતઃ | રૂ. સ્વામીએ ધીરેલું ધન પાછું લેવાને થાપણમાં લીધો હોય તે આધિત, માડનાધાર સાર્થો વા પ્રાતો નથી કે ૪ | આધાર વગરનો વા કાફલાથી છૂટો પડેલો માર્ગમાંથી જડ્યો હોય તે લબ્ધ, વિવાદે સાથે સમાતો વાયાઃ |૧ | લગ્નની પહેરામણીમાં દાસ તરીકે મળ્યો હોય તે દાયાદ, કુર્મિક્ષે પોષિતઃ | ૬ | દુકાળમાં પોષણ કરેલો, સામે, નિતી યુતિઃ | ૭ | સંગ્રામમાં જીતાયેલો તે યુદ્ધ પ્રાપ્ત, સ્થૂળતઃ | ૮ || જૂગટામાં જીતાયેલો, ઋUTUપનયન યાવત વાસ શ્રામા | ૨ દેવું પુરું થાય ત્યાં સુધી રાખવામાં આવેલો તે રૂણભા, ઋણ મોચન તા: ત મોરિતિઃ || ૧૦ | દેવાને છોડવવા પેટે દાસ કરી લીધો હોય તે ઋણમોચિત, મોગનિવચેનૈવ ક્ષિત: ૨૨ મે ફક્ત ખાવાનું આપવું એવા સાટાથી રાખેલો, પ્રવચીત્રુત: ૨૨ | દીક્ષાથી ભ્રષ્ટ થયેલો, સ્વયમ તિ: જે રૂ ને પોતાની મેળે આવેલો, તપુત્રીપરિયનનામેના તિઃ | ૨૪ | સ્વામીની પુત્રીને પરણવાના લોભથી આવીને દાસપણું કરતો હોય તેવો, માતૃપિતૃ યઃ માત્માન વિMાતિ || ૨ | મા-બાપ વગરનો પોતે પોતાની જાતે વેચાયેલો. અથવાથિમપર હેવિશેષાનાદ ક્યા ચાકરોને દાસપણાના ધર્મમાં છોડવા તેનો હેતુ વિશેષ કહે છે :
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
