________________
८०
सप्रतिज्ञं धृतं यच्चेत् गोमहिष्यादिकं वसु । रौप्यान्दत्वा गृहीष्यामि पूर्णे काले तवैव तत् ।। ४२ ।।
પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક ગાય, ભેંસ વિગેરે મારૂં ધન, જે મુકેલું છે તે રૂપિયા આપી હું ગ્રહણ કરીશ. મુદત થાય એટલે એ વસ્તુઓ તમારી છે. યતિ ળ્યાધિરહિયતે તેવા ઘની તન્મૌલ્ય ખિનો તૈયાત્ તવારૢ જ્યારે કરજદારે અડાણ મૂકેલું ધન ચોર ચોરી જાય ત્યારે ધનીએ તેની કિંમત કરજદારને ભરી આપવી, તે કહે છે :
मध्ये तत्र हृते चौरैर्गोधने तूत्तमर्णिकः । तन्मौल्यं सकलं दत्वा स्वमादत्तेऽधमर्णकात् ।। ४३ ।।
જો આપ્યા પછી વચમાં લેણદારને ત્યાંથી તે અડાણ ગોધન ચોરાઈ જાય તો લેણદારે તેનું સઘળું મુલ ભરી આપી પોતાના માગતા પૈસા કરજદાર પાસેથી વસુલ કરવા. વસ્ત્રાધિવિષયમા, વસ્ત્ર અડાણ હોય તો કેમ કરવું તે કહે છેઃ
न भोक्तव्योंऽशुकाद्याधिर्धनिना सुखमिच्छता । न्यथा मौल्यं प्रदेयं स्यान्मिषहानिर्भवेत्पुनः ।। ४४ ।। ऋक्थी वासांसि भूषाश्च भुंक्ते चेदाधिरूपतो । दृष्ट्वा ऋणी न वायेति न तदा मौल्यमाप्नुयात् ।। ४५ ।। क्षेत्रग्रामतडागादि वाटस्वं दासदासिका । भुज्यमाना न नश्यंति तद्वृद्धिर्धनिनः स्मृता ।। ४६ ।।
ધનવાન્ જો પોતાનું સારૂ ઈચ્છતો હોય તો અડાણ મૂકેલાં કરજદારનાં વસ્ત્રાદિક પોતાના ઉપભોગમાં લેવાં નહિ. જો તે બગડે કિંવા ફાટી જાય તો તેનું મુલ્ય આપવું પડે અને વળી વ્યાજની હાની થાય તે જૂદી. ધની કરજદારનાં વસ્ત્રાભૂષણ ઉપભોગમાં લેતો હોય તે કરજદાર દીઠાં છતાં સામો ન થાય તો મૂલ મેળવી શકે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
