________________
७०
आदानान्हो नियोगाहःपर्यन्तमिषयुक् धनं । दापयेद्धनिने भूपः सव्ययं चाधमर्णकात् ।। १७ ।।
લેણદારે પોતાની સઘળી હકીકત રાજાને નિવેદન કરવી, રાજાએ સભ્યોની સાથે તે બાબત પર પુખ્ત વિચાર કરી વાદિ પ્રતિવાદીને બોલાવવા. પ્રતિવાદી પાસેથી પૈસા ઉછીના લીધા તે દિવસથી તે દાવાના દિવસ સુધીના વ્યાજ સાથે અને વાદિને થયેલા ખરચ સાથે . नए पावा. आधिभेदेन वृद्धिभेदानाह।। गारो भूडेदी थापना ભેદ પ્રમાણે વ્યાજનો ભેદ દર્શાવે છે - हिरण्यधान्यवस्त्राणां द्वित्रितुर्यगुणा स्मृता । धौ वृद्धिर्धनिना सर्वं वस्तु रक्ष्यं प्रयत्नतः ।। १८ ।। यो शक्तो पालितुं नैव मानवो गोधनं स्त्रियं । चाधिं रक्षेद्यदा ते च वृद्धिं दास्यत्यनेकशः ।। १९ ।।
हिरण्याद्याधौ क्रमशो द्विगुणा त्रिगुणा तुर्यगुणा वृद्धिातव्या धनिना सर्वं धनं यत्नतो रक्षणीयं गोमहिष्यादिकं स्त्रियं वा पालितुमशक्तः सन् कस्यचिदाधिं रक्षेत्तदानेकधा मिषं देयं इत्यर्थायत्तमोचनकाले मूलद्रव्यं दत्वा गवाद्याधिं मोचयेत् तदा तवृद्धिं मिषतया देयात् स्त्रीसंततिवृद्धो तु पुत्रं देयात् न कन्यां. मूल्यं दत्वा मोचयेत् स्त्रियं कायेन धनिनोऽनुचर्यां कृत्वा स्वात्मानं मिषदानतो मोचयेत् ॥
સુવર્ણ ધાન્ય વસ્ત્રની થાપણમાં બમણું તમણું અથવા ચારગણું વ્યાજ લેવાય છે. સર્વ વસ્તુનું પ્રયત્નથી રક્ષણ કરવું, જે મનુષ્ય ગોધન અથવા સ્ત્રી વિગેરે પાળવાને અશક્ત હોય તે છતાં તે . આધિનું રક્ષણ કરે તો અનેક પ્રકારે થાપણ મુકનાર વૃદ્ધિ આપે.
ટીકા :- સુવર્ણમાં બમણી વૃદ્ધિ, ધાન્યમાં ત્રમણી અને વસ્ત્રમાં ચારગણી વૃદ્ધિ લેવાય છે. ધનવાનું પુરુષે યત્નથી થાપણ જાળવી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
