________________
સદ વિરોધ: બહુ વાદિઓને એક પ્રતિવાદી સાથે વિરોધ, ચિ વખ: સદ વિશે એક વાદિને ઘણા પ્રતિવાદિ સંઘાતે કજીઓ,
ચૈન સદ વિરોધ: એકને એકની સાથે વિરોધ, વિપષ્ટતશનાં વમિળને દિપ્તિત્તિમે મવંતિ છે ઉપરના બતાવેલાં ચાર ભેદને અઢાર ભેદ ગણી ગુણવાથી ૭૨ ભેદ થાય છે. ___यथा अनेन मत्त एतावद्रजतानि एतन्मिषेण तुर्यमासनियमतया । गृहीतानि ॥ अद्य नियतकालव्यतिक्रमे मया अधमर्णो याचितोपि
લતિ પ્રત્યુતો યોદ્ધ પ્રવૃત્ત રૂતિ છે જેમકે :- અમુક આ માણસે મારી પાસેથી અમુક ટકા રૂપિયા એટલા ટકાથી ચાર માસે આપીશ એવો નિયમ કરીને લીધા. તે મુદત વીતી અને તે કરજદાર પાસે હું માનું છું પણ આપતો નથી અને ઉલટો મારી સાથે લઢવાને तयार छ इति विज्ञप्तिं श्रुत्वा निर्णीय मद्रव्यं મામથમવાપયિતવ્યાપતિ પ્રતિજ્ઞા ? I એ પ્રકારની વિજ્ઞપ્તિ સાંભળી નિર્ણય કરી અને મારું ધન તે કરજદાર પાસેથી અપાવો એમ વાદી કહે તેનું નામ “પ્રતિજ્ઞા' કહેવાય. ગથ્થુપક્ષપાધનબાથરૂપ પ્રત્યર્થનો તડુત્તર | ૨ || વાદિએ કહેલા સાધક વચનને તોડનારું બાધક વચન પ્રતિવાદિ કહે તે ઉત્તર કહેવાય || ર / દયો િકૃત્વા પ્રવિવાર્ય વિત્ત સોનાથને વાદિ પ્રતિવાદિનાં પરસ્પર વિરોધી વચનો સાંભળીને ન્યાયાધીશનું મન દોલાયમાન થાય છે. રૂ સાથ સત્યં વેજિતિ સંશય: વાદિનું સાધક વચન ખરું હશે ? કિંવા પ્રતિવાદિનું નિષેધ વચન ખરું ? હશે એમ મનનું દ્વિધા થવું તે સંશય કહેવાય. મિથાળ વિરુતિનાનાથવિશિષ્ટજ્ઞાન વા (?) સંશય: એક જ વસ્તુમાં વિરૂદ્ધ જુદા જુદા ગુણ વિષયિક જ્ઞાન તે સંશય / ૩ / મર્થપ્રત્યર્થનિયુpસાધન તૂષસમર્થનવાર દેતુંઃ વાદિ તથા પ્રતિવાદિએ કહેલાં સાધન તથા દૂષણ વચનોને સમર્થન ન કરનાર કારણ તે હેતુ કહેવાય.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
