________________
४३ હેતુભૂત પ્રતિવાદિએ કહેલું વચન કેમ ટકી શકે ? એ તો પરસ્પર વ્યાઘાત થયો.
शंकासमाधानम् चेन्न । स्वस्वाभिप्रायानुसारेणैकस्मिन्वस्तुनि वादिप्रतिवादिनिरूपितसाधनदूषणप्रतिपादकवचनकथने विरोधाभावात्।। यथा वादी स्वाभिप्रायेण साधनमभिधत्ते पश्चात् प्रतिवाद्यपि स्वाभिप्रायेण तत्रैव दूषणं प्रणिगदति न चात्रैकवस्तुनि साधनं दूषणं च तात्विकमस्ति किंतु स्वाभिप्रायकल्पितमेवत्यलम्॥
તેમાં પરસ્પર વ્યાઘાત થતો નથી, અત્રે સમાધાન કહે છે :એક જ વસ્તુમાં વાદિ તથા પ્રતિવાદિ પોતપોતાના મત પ્રતિપાદન કરવાને સાધક તથા બાધક વચનો આપે તેમાં વિરોધનો અભાવ છે કારણ કે વાદિ પોતાના અભિપ્રાયથી જેમાં સાધન કહે તેમાં પાછળથી પ્રતિવાદિ દૂષણ ઘટાવે, વસ્તુતઃ તે એક જ પદાર્થમાં સાધન કે દૂષણ નથી પણ એ વાદિ તથા પ્રતિવાદિના અભિપ્રાય પ્રમાણે કલ્પેલું છે.
__व्यवहारभाष्येतुः"अत्थी पव्वीणं हरणं एगस्स ववइ विइयस्स एएणय ववहारो अहिगारो चेत्थ छविहीए ॥ १ ॥"
सद्विविधः-ते व्यवहार से प्रा२नो छ लोकोत्तर लौकिकश्चसोत्तर भने दौ35, तत्राद्यो व्यवहारसूत्रादिषु वर्णितत्वादत्र नोक्त:તેમાં આદિ લોકોત્તર વ્યવહાર, વ્યવહાર સૂત્રાદિ ગ્રન્થોમાં વર્ણવેલો छ भाटे महीया ते डेत नथी. इह राजकर्मणि लौकिकस्यै वाधिकार:-॥ स्थणे तो २४ छ भाटे सौ व्यवहा२नो ४ मधि.२ ७. स तु द्विविधः-ते दो व्यवहार ५९! प्रा२नो छे. तथा हि ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
