________________
૨૩ ગાંધીને પગલે તું ચાલીશ કે ગુજરાતી”
ગાંધીને પગલે પગલે
ચાલીશા કે ગુજરાત? ગાંધીને પગલે પગલે
તું ચાલી શકે ગુજરાતી આ પંક્તિઓ મને બહુ ગમી. પણ એમના પગલે ચાલવું એટલે શું? એમનાં પગલાં તો જાણે ભૂંસાતાં લાગે છે. એમને કેવી રીતે શોધશું? ચેતેને સવાલ ઉઠાવ્યો.
તો આપણે એક પગલું ભરીએ. પછી આગળનું પગલું શોધી શકીએ. પછી એના પછીનું.
એટલે?
_દેશનાં કરોડો નબળાં ભાઈબહેનોમાં શક્તિ આવે અને ગરીબાઈ દૂર થાય એ બેયથી કામ શરૂ કરીએ. એ માટે ગામડાંમાં જઈએ.
ત્યાં જવાથી શું?
ત્યાં જઈએ તો સ્પષ્ટ દેખાય છે કે બેઈ સરકાર કે બેઈ યંત્રોદ્યોગો કે બેઈ બૅન્કે આ કરોડો લોકોને નોકરી ધંધા આપી શક્વાનાં નથી. એમણે બીજે જ કોઈ રસ્તો શોધવો પડશે.
કેવી રીતે? જો ઉધોગ કરવો હોય તો બજાર જોઈએ. પણ ગામડાંના કરોડો લોકો શહેરનાં બજારોમાં હરીફાઈમાં ટકી ન શકે.
એમાંથી એ સમજાય છે કે તેઓએ સ્થાનિક બજાર માટે ઉદ્યોગ કરવાનું શોધવું જોઈએ.
અને દરેક જગાએ એક વસ્તુનું મોટું સ્થાનિક બજાર છે – કાપડનું. ત્રણ હજારની વસતિના ગામમાં પણ દર મહિને ત્રીસ હજાર રૂપિયાનું કાપડનું બજાર ગણાય. તો તો ગામડામાં કાપડ બનાવવાનું શરૂ કરવું જોઈએ ને?
હા, રેંટિયો અને સાળ વડે ગ્રામજનો કાપડ બનાવી શકે. સાથે રૂ અને રંગ પણ જોઈએ.
આ કેવી રીતે શરૂ કરીએ
ગ્રામજનોને સાદો રેંટિયો અને તેના વડે બનતું કાપડ બતાવીએ. જે જે ગામડામાં એ બતાવ્યું છે ત્યાં બધા લોકો રેંટિયા વેડે સૂતર બનાવવા તૈયાર થઈ જાય છે. જ્યારે તેમણે જોયું કે એક કિલો રૂમાંથી એક કિલો એટલે કે આઠ મીટર કાપડ બને છે ત્યારે તે ઘણા ઉત્સાહમાં આવી જાય છે.
પણ સાથે વણકર જોઈએ ને? .
તો એમ કરીએ કે ક્યા ગામડામાં વણકર છે, એમાંના કેટલા પાસે સાળ છે અને કેટલા વણકર બેકાર છે એ પહેલાં શોધીએ. પછી તે ગામડામાં રેંટિયાની
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org