________________
( १३७ ) आहे. पूर्वकाळी जैन पंथांत पुष्कळ विद्वान लोक होऊन गेलेले असून व्याकरण, न्याय किंवा तत्वज्ञान त्यांजवर त्यांनी लिहिलेले अनेक ग्रंथ आज उपलब्ध आहेत. परंतु आदि शंकराचार्यांनी वेदांत मत्ताची स्थापना केल्यानंतर जैन लोकांतील विद्वत्व परंपरा नाहीशी झाली, व हल्ली त्यांच्या ग्रंथांचे परिशीलन करणारे विद्वान लोक फारसे आढळून येत नाहीत. धर्मदृष्टया पाहिले ह्मणने ही उणीव दूर करणे हे जैन लोकांचे कर्तव्य होय; व हल्लीच्या काळांत या कामी त्यास ब्राह्मण लोकांचेंहि साह्य मिळणे शक्य आहे. रा. रा. टिळक यांनी भाषणात सांगितल्या प्रमाणे जैन लोकांचे तत्व ज्ञान जरी आज प्रचारांत नसले तरी जैन लोकांच्या अहिंसादि आचारांची छाप आन ब्राह्मण धर्मावर पूर्णपणे बसलेली आहे. शंकराचार्यांनी ब्राह्मण धमाचे जरी पुनः स्थापन के तरी जैन आचारांची ब्राह्मण धर्मावर बसलेली छाप कबूल करूनच त्यांस आपले काम करावे लागले. जैन धर्म आणि ब्राह्मग धर्म यांच्या संबंधाची ही गोष्ट अत्यंत महत्वाची असून जैन व वैदिक धर्मी या दोघांनीही नेहेमी ती लक्षात ठेविली पाहिजे. जैन पंथांत वेद प्रमाण मानीत नाहीत हे खरे आहे. पण त्याचे कारण श्रौत धर्मातील हिंसा होय. वैदिक धर्मपरंपरे बद्दल अनास्था नव्हे हे आह्मी नेहेमी लक्षांत बाळगले पाहिजे. रामायण, महाभारत किंवा पराणे यांतील कथा किंवा देवता आणि योग शास्त्रांतील तत्त्वे जैन लोकांस आमच्या प्रमाणेच मान्य आहेत, किंबहुना जैन धर्मी लोक हे हिंदुस्थानांतील आर्य लोकांचेच भाउबंद आहेत, परकीय देशांताल आलेले नाहीत. एकदा तर अशी स्थिति होती की वैदिक धर्मातील लोक जैन धर्मात आणि जैन धर्मातील लोक वैदिक धर्मांत स्वेच्छेनें केव्हाही जात एत असत. हा प्रकार अद्यापही थोडा बहुत सुरू आहे; व काही जैन वैष्णव आणि कांहीं वैष्णव जैन झाल्याची ताजी उदाहरणे आहत. सारांश जैनधर्म जरी वैदिक धर्माहून भिन्न असला तरी त्यांताल भेद ख्रिस्ती धर्मातील एस्टाब्लिस्डचर्ड ( प्रस्थापित ख्रिस्ती धर्म ) आणि डिसेंटर्स किंवा नॉनकन्फारमिस्ट ( प्रस्थापित झालेला पंथाहून भिन्न ) या दोन भेदा प्रमाणेच राष्ट्रीय दृष्टया गौण होय, हे जैन व वैदिक धर्मी या दोघांनी ही एकसारखेंच लक्षात ठेविले पाहिजे. दोन्ही धर्म एकच शरिराचे उजवा डावा हात आहेत, व दोघांसही पसंत झालेल्या अहिंसादि तत्त्वाचा जगभर प्रसार करण्याचे काम जर एक विचाराने दोघेही हातांत घेतील तर अहिंसा
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org