Page Text
________________
સર્ગ - ૩
૫૭.
પાંડવ ચરિત્રમ્ “હે એકલવ્ય ! તે દ્રોણાચાર્યને ક્યારે જોયા ?” ભીલ પુત્રે કહ્યું : “એક દિવસ મેં દ્રોણાચાર્યને જોયા અને વિદ્યાભ્યાસ માટે પૂછ્યું. ગુરુએ હું હીનજાતિનો હોવાથી મને કાઢી મૂક્યો ના કહી). ત્યારે મેં આ દ્રોણની મૂર્તિ બનાવી. તે પછી પુષ્પાદિથી પૂજીને આગળ ચાબુક મૂકીને ગુરુને નમસ્કાર કરીને બાણનો અભ્યાસ કરતાં અલનાને પામું ત્યારે હું મારા હાથે જ ચાબુકને મારા શરીર પર મારું છું. આ રીતિએ આ વિદ્યા મને આવડી છે. આથી વિદ્યાનું દાન કરવાથી આ માટીના દ્રોણ મારા ગુરુ છે.”
જેને જોવાથી અને જેની કૃપાથી મારા જેવા મલિન આત્માએ પણ બાણની વિદ્યાપ્રાપ્ત કરી, તે ગુરુને નમસ્કાર હો. એ પ્રમાણે કહીને ભીલકુમાર તે મૂર્તિને વારંવાર નમસ્કાર કરે છે. ત્યારે દ્રોણ બોલ્યા : “હે પલ્લીન્દ પુત્ર ! જો તે મને ગુરુ તરીકે અંગીકાર કર્યા હોય તો તે ગુરુ એવા મને દક્ષિણા આપ.” આ સાંભળી જેનું મુખકમલ ખીલી ગયું છે, એવા ભીલે કહ્યું: “હે સ્વામિનું! તમે જ કહો, શું આપું ? વૈભવ કે શીર. જે તમને ગમે તે માગો. તે સાંભળીને નિર્દયતાથી વિચારીને ગુરુએ વાણી ઉચ્ચારી. તારો જમણો અંગૂઠો કાપીને મને આપ.” ગુરુના તે વચનો સાંભળીને પ્રસન્ન મુખવાળા તે ભીલે પોતાની જાતને કૃતકૃત માનતો તલવારની ધારથી જમણો અંગૂઠો કાપીને આપ્યો. તેની ગુરુભક્તિ જોઈને ખુશ થયેલા દેવોએ તેના ઉપર પુષ્પવૃષ્ટિ કરી. અદ્વિતીય ભક્તિ અને સત્ત્વથી દેવતાઓ કેમ ન ખુશ થાય ? દ્રોણે પણ આશ્ચર્ય સાથે શરમથી ઝૂકી ગયેલા પ્રીતિવાળા મનથી (પ્રીતિપૂર્વક) તેને ભેટીને આ પ્રમાણે કહ્યું : “હે વત્સ ! તે દુષ્કર કાર્ય કર્યું છે. આથી આજથી તારા હાથની અંગુલીઓથી ખેંચેલું ધનુષ્ય લક્ષ્ય સાધનારૂં બનશે. એ પ્રમાણે પ્રેમપૂર્વક આશ્વાસન આપીને અર્જુનની સાથે પાછા ફરેલા દ્રોણ અર્જુનની સાથે પોતાના સ્થાનમાં આવ્યા (ગયા).”
એક દિવસે અર્જુને દ્રોણને કહ્યું : “હે પ્રભો ! આવા ગુણવાન ભીલ્લને તમે કલામંદિરમાં કેમ ન રાખ્યો.” ગુરુએ કહ્યું : “સાંભળ, અર્જુનની બરાબરી કરનારો કોઈપણ ન થાય, એ પ્રમાણેની બુદ્ધિથી તારા પરના સ્નેહથી મેં એને બાણકલા શીખવી નહિ.” એ પ્રમાણે જેવું હતું તેવું ગુરુએ કહેલું સાંભળીને અર્જુને ગુરુના ઉપકારનો બદલો આપવા માટે પોતાના પ્રાણોને આપવા માટેની પ્રતિજ્ઞા કરી. પછી અર્જુન વિદ્યા ભણવામાં વિશેષ પ્રયત કરે છે.
કહ્યું છે કે – જોકે વસ્ત્ર, અલંકાર, વેષથી રહિત વિરૂપ લાગતો માણસ પણ સજ્જનોની સભામાં પ્રવેશેલો અધિક વિદ્યાવાળો પુરુષ શોભે છે.
આહાર, નિદ્રા, ભય અને મૈથુન સંજ્ઞાવાળા મનુષ્યોની તુલના પશુ સાથે થાય છે. ખરેખર મનુષ્યોમાં જ્ઞાન એક વિશેષ છે. જ્ઞાનરહિત માનવો પશુ તુલ્ય છે. તેવી રીતે તે બધાય કુમારો ગુરુના
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005571 |
| Book Title | Pandav Charitram yane Jain Mahabharat |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kalpyashsuri |
| Publisher | Jiravala Parshwanath 24 Tirthankar Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |