________________
૧૮
પાંડવ ચરિત્રમ્
સર્ગ - ૧ સંતાપ કરનારા લાગે છે. આ કમળના વલયો અને આ ચંદનના વિલેપન વડે મારે સર્યું. કારણ કે તે મને ક્લેશ કરનારા છે. આ શીતલ કિરણોવાળો ચંદ્ર પણ મને અગ્નિ કરતાં પણ વિશેષ દઝાડે છે. કોઈપણ હેતુથી પિતા અને પાર્ટુને આપવા માટે ઇચ્છતા નથી. તેથી નિરાશ થયેલી મારે મૃત્યુ એ જ શરણ છે. ત્યારે ધાવમાતાએ કહ્યું : “હે વત્સ ! તું ઉત્સુક ન બન. શું ઉત્સુક બનવાથી દુષ્માપ્ય એવા પ્રિયને મેળવી શકાય છે ?” હવે હું એવો ઉપાય વિચારીશ કે તું જલ્દીથી તારી સામે ઉભેલા ખેંચાઈને આવેલા તારા પ્રિયને જોઈશ. આ પ્રમાણે આશ્વાસન અપાયેલી કુન્તીનો સંતાપ શાંત ન થયો, ત્યારે ધાવમાતા પુષ્પ લેવા માટે દૂર ગઈ ત્યારે કુન્તીએ વિચાર કર્યો કે મારા મૃત્યુ માટે ભાગ્યથી આ મને અનુકૂળ સમય મળ્યો છે. પછી તે અશોકવૃક્ષની નીચે જઈને ફાંસો તૈયાર કરીને ડાળીએ બાંધ્યો અને જાતે જ ફાંસો લગાવીને દેવને, ગુરુને (સ્મરીને) યાદ કરીને બોલી.
તે આ પ્રમાણે - અહીંયા નજીકમાં રહેલા બધા વન દેવતાઓ તમે સાંભળો. આવતા ભવે પણ પાડુરાજા જ મારો પતિ થાય. એ પ્રમાણે કહીને ડાળી પર બાંધેલો પાશ ગળામાં નાખ્યો... સ્ત્રીઓ પ્રાયઃ કરીને દુઃખના ઉદયમાં આ જ ઉપાય અજમાવે છે, એ પ્રમાણે પાશબંધ કરીને (ફાંસો ખાઈને) જ્યાં અશોકવૃક્ષથી પોતે લટકી તેટલામાં હાથમાં તલવારયુક્ત રાજા દોડ્યો અને પાડુએ ત્યાં આવીને તેના ગળામાંથી પાશને છેદી નાખ્યો. મૂચ્છ પામેલી એવી કુન્તીને પોતાના ખોળામાં સુવાડીને પોતાના ખેસના છેડાથી તેને હવા નાખી. પછી સ્વસ્થ થયેલી તે કુન્તી વિચારે છે. આ કયો પુરુષ છે, જેને મને ખોળામાં લઈને પોતાના ખેસ વડે પવન નાખીને સ્વસ્થ કરી કરે છે).
હે વિધે, ધિક્કાર હો ! જે મને પાર્ટુને છોડી બીજાના ખોળામાં સુવાડી, એ પ્રમાણે જ્યાં કુન્તી દેવને ઉપાલંભ (ઠપકો) આપે છે, અને તેના શરીરને જુએ છે, ત્યારે રાજાના કંકણ ઉપર પાડું એ પ્રમાણે અક્ષરાવલી જોઈ, ત્યારે સ્નિગ્ધ, મુગ્ધ અને વિકલ્પ સહિત લોચન વડે જોતી તેણીને ત્યાં જ પાડુએ કહ્યું : “હે ભદ્રે ! ચિંતા કર નહિ તે હું હસ્તિનાપુરનો પાડુ રાજા છું. જે કોરકે કહ્યું હતું તે જ હું છું.” એ પ્રમાણે જ્યાં બોલે છે ત્યાં જ ધાત્રી આવી, તેણીએ પણ તે તે ચિહ્નોથી પાડુ છે. એમ નિશ્ચય કરીને પુત્રીને કહ્યું : “હે પુત્રી ! તે પટ પર જે પાડુ જોયો હતો, તે આ છે.” તે સાંભળીને કુન્તી હર્ષ પામી. પાડુની સાથે સંભોગની ઇચ્છાવાળી કુન્તીને જાણી તેની સાથે તે રાત્રિએ તે જ વનમાં ધાત્રીએ તે બંનેનો ગાંધર્વ વિવાહ કર્યો. પછી તેણીની સાથે પાર્ટુએ ખેલવાના (કલિ) ઘરમાં ક્રિડાઓ કરી (આનંદપ્રમોદ કર્યો). એકબીજા સાથે સ્વેચ્છાપૂર્વક ક્રિડારસમાં ડૂબેલા તેઓએ રાત્રિ ચાલી ગઈ, છતાં તે લક્ષમાં (ધ્યાનમાં) આવી નહિ. પ્રભાતે સૂર્યોદય થતાં પહેલાં એકદમ જાગેલા પાડુરાજાએ ધાત્રીની સાથે કુન્તીને પૂછીને વિંટીના પ્રભાવથી પોતાના સ્થાનમાં આવી ગયો. તેટલામાં મોટા સ્વરે કાલ નિવેદકે રાજાને વિનંતી કરી.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org