Page Text
________________
તથાકાર સામાચારી/ ગાથા : ૩૨
૧૭૫ टी :
इयरम्मित्ति । इतरस्मिन्-उक्तलक्षणादन्यत्र, विकल्पेन तथाकार: कर्त्तव्यः । एकविशेषविधिनिषेधयोस्तदितरविशेषविधिनिषेधफलकत्वादुक्तलक्षणेऽविकल्पेन तथाकारविधावन्यत्र विशिष्टनिषेधलाभात्तत्रापि तथाकारस्य स्वविषयप्राप्ततया विशेषणभावमादायैव तत्पर्यवसानादन्यत्र विकल्पो लभ्यत इति द्रष्टव्यम् । तदिदमभिप्रेत्योक्तं चूर्णिकृता="अण्णस्स पुण विभासाए” इति । एवं च गीतार्थसाधुव्यतिरिक्त सर्वस्मिन्नवाविशेषण तथाकाराऽतथाकारौ प्राप्नुत इत्याशङ्कायामाह-स च विकल्पो व्यवस्थित इति । तथा च चूर्णी विभाषापदं व्यवस्थितविकल्पार्थं ज्ञेयमिति भावः । व्यवस्थामेवाह-एषः-तथाकारः, संविग्ने पदैकदेशे पदसमुदायोपचारात् "सुद्धं सुसाहुधम्मं कहेइ” (उप. माला-५१५) इत्यादिलक्षणलक्षिते संविग्नपाक्षिके, ज्ञात्वोत्सूत्रभाषणप्रतिपन्थिपरिणामविशेषशालिनि वा, उक्तन्यायादेव च गीते-गीतार्थे च तथैव-निश्चयेनैव । अयं चापवाद इत्येके, फलितविध्यन्तरमेवेत्यन्ये । अन्यत्र=असंविग्नगीतार्थे संविग्नागीतार्थेऽसंविग्नागीतार्थे च वक्तरि सतीति शेषः युक्तिक्षमे= युक्तिसहेऽर्थे तथाकार इत्यनुषङ्गः । तथा चाह जिनप्रवचनपारदृश्वा हरिभद्रसूरिः - (पंचाशक-१२-१६)
__इयरम्मि विगप्पेणं जं जुत्तिखमं तहिं ण सेसंमि । संविग्गपक्खिए वा गीए सव्वत्थ इयरेण ।।३२ ।। टीमार्थ :
इतरस्मिन् ..... व्यवस्थित इति । 'इयरम्मित्ति' । मे था प्रति छे.
બીજાને વિષે= ઉક્ત લક્ષણવાળાથી અન્યત્ર સંવિગ્નગીતાર્થ મૂળઉત્તરગુણવાળા અને ઉપયુક્તથી અન્યત્ર, વિકલ્પથી=ભજતાથી, તથાકાર કરવો જોઈએ. એકમાં કોઈ એક વસ્તુ કે વ્યક્તિમાં, વિશેષ વિધિ-નિષેધનું, તેનાથી ઈતરમાં વિશેષ વિધિ-નિષેધફલકપણું હોવાથી ઉક્ત લક્ષણવાળામાંe સંગ્નિગીતાર્યાદિ લક્ષણવાળામાં, અવિકલ્પથી તથાકારની વિધિ થયે છતે, અન્યત્ર=સંવિગ્નગીતાર્થ સિવાયમાં, વિશિષ્ટ નિષેધ પ્રાપ્ત થવાથી કોઈક વિશેષણથી, વિશિષ્ટ એવા નિષેધનો લાભ થવાથી, (સામાન્યનો નિષેધ પ્રાપ્ત થતો નથી) ત્યાં પણ સંવિગ્નગીતાર્થથી ભિન્નમાં પણ, તથાકારના સ્વવિષયનું પ્રાપ્તપણું હોવાથી સંવિગ્નગીતાર્થના અભાવે સંવિગ્નપાક્ષિક કે પાસત્યાદિ પાસે વાચના ગ્રહણ કરવામાં આવે ત્યારે તથાકારના વિષયનું પ્રાપ્તપણું હોવાથી, વિશેષણભાવને ગ્રહણ કરીને જ તથાકારના વિશેષણરૂપ એવા વિકલ્પને ગ્રહણ કરીને જ, તેનું તથાકારતું, પર્યવસાનપણું હોવાથી, અન્યત્ર= સંવિગ્નગીતાર્થથી અન્યત્ર, વિકલ્પ પ્રાપ્ત થાય છે, એ પ્રમાણે જાણવું.
१. 'सुद्धं सुसाहुधम्मं कहेइ निंदइ य निययमायारं । सुतवस्सियाणं पुरओ होइ य सव्वोमरायणीओ ।। २. इतरस्मिन् विकल्पेन यद्युक्तिक्षमं तत्र न शेषे । संविग्नपाक्षिके वा गीते सर्वत्रेतरेण ।।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005547 |
| Book Title | Samachari Prakaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | |
| Total Pages | 296 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |