Page Text
________________
7શિક્ષાવિંશિકા]
૩૮
અહીં=આસેવનશિક્ષામાં (થોડો પણ અયોગ=વિપરીત યોગ) નિયમથી દારુણ થાયછે. ફળ નાયમ્ આ દૃષ્ટાંત સુપ્રસિદ્ધ હૈં સુપ્રસિદ્ધ છે.
ગાથાર્થ:
જેમ રોગને પકવવાની ક્રિયા કરતાં થોડો પણ અયોગ નિયમથી વિપાકદારુણ છે, તેમ આસેવનશિક્ષામાં થોડો પણ વિપરીત યોગ નિયમથી વિપાકદારુણ થાય છે. આ દૃષ્ટાંત સુપ્રસિદ્ધ છે.
ભાવાર્થ:
આસેવનશિક્ષામાં થોડો પણ વિપરીત યોગ વિપાકે નિયમથી દારુણ થાય છે. જેમ આયુર્વેદમાં રોગોને મૂળમાંથી નાશ કરવા માટે રોગને પકવવાની ક્રિયા કરવામાં આવે છે, તે વખતે અત્યંત અપ્રમાદપૂર્વક વિધિથી ઔષધસેવન આદિ દરેક ક્રિયા કરાય તો મૂળમાંથી કફાદિ રોગો નાશ થાય છે; જેનાથી શરીરનું આરોગ્ય, કાન્તિ આદિ વિશિષ્ટ બને છે. પરંતુ રોગ પકવવાની ક્રિયા અતિ આકરી હોવાથી જો થોડી પણ વિપરીત આચરણા કરાય તો શરીરમાંથી કાદિ દોષો મૂળથી નાશ પામતા નથી અને પાછળથી દુઃખી થવાનો પ્રસંગ આવે છે. તેમ સંયમજીવનમાં થોડી પણ વિપરીત આચરણાનો નિયમથી વિપાક દારુણ છે. આ વાત બતાડવા માટે શાસ્ત્રમાં જ્વલનદેવનું દૃષ્ટાંત પ્રસિદ્ધ છે. તે આ પ્રમાણે
છે.
જ્વલનદેવ આગલા ભવમાં દીક્ષિત હતા ત્યારે સંયમજીવનને ઉચિત ક્રિયા ઉચિત કાળે કરવામાં થોડો વિલંબ કરતા. આ સ્વરૂપે તેમણે જે વિપરીત યોગ કર્યા તેના ફળરૂપે તેમને થોડા સંસારની વૃદ્ધિ થઇ, અને દેવભવમાં વૈક્રિયલબ્ધિ વિપરીત પરિણામવાળી થઇ. આવી જ રીતે જે સાધુ પ્રમાદને કારણે થોડી પણ વિપરીત આચરણાઓ કરે છે તેને ફળરૂપે કંઇક ભાવરોગ અંદર રહી જાય છે, જેના કારણે કંઇક અધિક સંસારની પ્રાપ્તિરૂપ દારુણ ફળ તેને પ્રાપ્ત થાય છે. II૧૨-૧૪
અવતરણિકા :
ગાથા-૧૪માં પાકક્રિયાના દૃષ્ટાંતથી અલ્પ પણ વિપરીત ક્રિયા વિપાકદારુણ છે તે બતાવી, હવે સંપૂર્ણ સમ્યગ્ ક્રિયા કેવી રીતે સુખનો હેતુ થાય છે તે દૃષ્ટાંતથી બતાવતાં કહે
છે -
जह आउरस्स रोगक्खयत्थिणो दुक्करा वि सुहहेऊ । इत्थ चिगिच्छाकिरिया तह चेव जइस्स सिक्ख त्ति ॥ १५ ॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005544 |
| Book Title | Vinshati Vinshika Shabdasha Vivechan Uttararddha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | |
| Total Pages | 240 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |