________________
39
Aશિક્ષાવિંશિકાd
ભાવાર્થ:
જેમ રોગી માણસ ઔષધનું શ્રવણ કરે તેનાથી રોગ મટતો નથી, તેમ કોઇ વ્યકિત વિપરીત ક્રિયાથી ઔષધનું સેવન કરે તો પણ તે રોગ મટતો નથી, પરંતુ વધે છે. એ દષ્ટાંતને સામે રાખીને મુનિ સ્ત્રાર્થને ગ્રહણશિક્ષા દ્વારા સમ ગ્રહણ કર્યા પછી, તે સૂત્ર અને અર્થાનુસાર પરિણામ પ્રગટ થાય તે રીતે જ સર્વ સૂત્રાર્થને જીવનમાં આચરણારૂપે ઉતારે
અહીં વિશેષ એ છે કે ખરેખર અપ્રમત્ત મુનિ હોય તો સમગૂ યત્નપૂર્વક સર્વ ક્રિયાઓને આત્મસાત્ કરે છે. તેથી કમે કરીને અવશ્ય તેમનો અચારિત્રરૂપ રોગ ઘટતો જાય છે. પરંતુ તેવું સત્ત્વ જેઓમાં નથી તેઓ સમ્યક સૂત્રાર્થ આચરવાની ઇચ્છાવાળા હોવા છતાં અનાદિ અભ્યસ્ત પ્રમાદના વિશથી સમ્યમ્ આચરણા નથી કરી શકતા, તો તેઓ પણ આચરણાકાળમાં જે કાંઇયતના કરે છે તેનાથી તેમનું ચારિત્રમોહનીયકર્મ અંશે અંશે શિથિલ થાય છે, અને જે કાંઇ પ્રમાદ કરે છે તે પ્રમાદના સંસ્કારો પણ અંશે અંશે વધે છે. તેઓની વચન પ્રમાણે કરવાની જે તીવ્ર રુચિ છે તે ક્રિયાકાળમાં જેટલી પુષ્ટ થાય છે, તેટલી દર્શનશુદ્ધિ પણ વધે છે. તેથી તેવી ક્રિયાઓ પણ અપેક્ષાએ આચરણીય છે.II૧૨૧3||
અવતરણિકા:
પૂર્વની ગાથામાં બતાવ્યું કે વિપરીત ક્રિયાથી ભાવરોગ વધે છે, તેથી મુનિ યતનાપૂર્વક સર્વ ક્રિયાઓ કરે છે. હવે તે જ વાતને દઢ કરવા માટે કહે છે કે, કદાચ કોઈ સર્વથા વિપરીત ક્રિયા ના કરે તો પણ પ્રમાદને કારણે થોડી પણ વિપરીત ક્રિયા કરે તો પણ અનર્થ થાય છે. તે બતાવતાં કહે છે –
थोवो वित्थमजोगो नियमेण विवागदारुणो होइ । पागकिरियागओ जह नायमिणं सुप्पसिद्धं तु ॥१४॥ स्तोकोप्यत्रायोगो नियमेन विपाकदारुणो भवति ।
पाकक्रियागतो यथा ज्ञातमिदं सुप्रसिद्धं तु ॥१४॥ અqયાર્થ:
નદ જે પ્રકારે વિયાગો પાકક્રિયાગત થોવો વિ મનોનો થોડો પણ યોગ નિયમેળ વિવાવાળો રોડ નિયમથી વિપાકદારુણ છે, તે પ્રકારે) થમ્
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
