Page Text
________________
૬૨
નવતત્ત્વ પ્રકરણ | ગાથા-૧૮-૧૯
છે, તેમ રૂપી દ્રવ્યવિષયક જે સામાન્ય બોધ છે તે અવધિદર્શન છે, અને અવધિદર્શનને આવરનારું જે કર્મ છે તે અવધિદર્શનાવરણ.
-
(૧૪) કેવલદર્શનાવરણ ઃ- સર્વ દ્રવ્યવિષયક જે બોધ તે કેવલદર્શન છે અને સર્વ પર્યાયવિષયક જે બોધ તે કેવલજ્ઞાન છે. તેથી જેમ કેવલજ્ઞાનાવરણથી સર્વપર્યાયવિષયક બોધનું આવરણ થાય છે, તેમ કેવલદર્શનાવરણથી સર્વદ્રવ્યવિષયક બોધનું આવરણ થાય છે. માટે સર્વદ્રવ્યવિષયક બોધનું આવા૨ક કર્મ તે કેવલદર્શનાવરણ છે.
‘સન્મતિતર્ક ગ્રંથ’ના મતે કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન બન્ને પૃથગ્ નથી. તેથી કેવલજ્ઞાનના આવરણમાં જ કેવલદર્શનના આવરણનો સમાવેશ થાય છે.
(૧૫) નિદ્રા :- જે ઊંઘ અવસ્થામાંથી=સુખેથી જાગરણ થાય તે નિદ્રા અર્થાત્ ચપટી વગાડવા માત્રથી પણ જે ઊંધમાંથી જાગરણ થાય તે નિદ્રા કહેવાય. અને નિદ્રારૂપે વેદ્ય એવી કર્મપ્રકૃતિને પણ કારણમાં કાર્યનો ઉપચાર કરીને નિદ્રા કહેવાય. નિદ્રા દર્શનશક્તિને કુંઠિત કરે છે. નિદ્રારૂપદર્શનાવરણીયકર્મ એ નિદ્રાનું કારણ છે અને આપણને અનુભવાતી નિદ્રા એ કાર્ય છે, અને અનુભવાતી એવી નિદ્રાના કારણભૂત એવા કર્મમાં નિદ્રારૂપ કાર્યનો ઉપચાર કરીને નિદ્રાને પેદા કરાવનારા કર્મને પણ નિદ્રા કહેલ છે.
(૧૭) નિદ્રા-નિદ્રા :- નિદ્રાથી અતિશય નિદ્રા તે નિદ્રા-નિદ્રા. જે ઊંઘ અવસ્થામાંથી દુઃખે જાગરણ થાય તે નિદ્રા-નિદ્રા અને તેના વિપાકથી વેદ્ય એવું કર્મ પણ કારણમાં કાર્યના ઉપચારથી નિદ્રા-નિદ્રા કહેવાય.
(૧૭) પ્રચલા ઃ- બેઠાં બેઠાં પણ ઊંઘ આવે તે પ્રચલા. તેના વિપાકથી વેદ્ય એવું કર્મ પણ પ્રચલા કહેવાય.
(૧૮) પ્રચલા-પ્રચલા :- પ્રચલાથી અતિશાયિની પ્રચલા તે પ્રચલા-પ્રચલા. ચાલતાં ચાલતાં પણ જે નિદ્રા આવે તે પ્રચલા-પ્રચલા.
(૧૯) થીણદ્ધિ :- થીણદ્ધિ=સ્યાનગૃદ્ધિ=સમૂહને પામેલી ગૃદ્ધિ જે નિદ્રામાં હોય તે સ્ત્યાનગૃદ્ધિ અર્થાત્ જાગૃત અવસ્થામાં ચિંતવેલા કાર્યને નિદ્રા અવસ્થામાં ઊઠીને સાધે તે ત્યાનગૃદ્ધિ.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005541 |
| Book Title | Navtattva Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | |
| Total Pages | 182 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |