Page Text
________________
નવતત્વ પ્રકરણ | ગાથા-૨૭-૨૮
() નગ્નપરિષહનો જય :- સાધુને સંયમમાં ઉપકારક હોય તેનાથી લેશ પણ અધિક વસ્ત્ર ધારણ ન કરે, અને સંયમની પુષ્ટિ થાય તેવાં જીર્ણ વસ્ત્રાદિ ધારણ કરે તે સાધુએ નગ્નપરિષહનો જય કર્યો કહેવાય.
(૭) અરતિપરિષહનો જય :- સાધુ સંયમની પ્રવૃત્તિમાં શક્ય ઉદ્યમ કરવા છતાં પોતાની ધારણા પ્રમાણે ઉત્તમ ભાવ ન થાય તેના કારણે અથવા કોઈ અન્ય નિમિત્તના કારણે અરતિ થાય ત્યારે સૂત્રના ઉપદેશ અનુસાર સમ્યક ધર્મના ઉદ્યમથી અરતિને દૂર કરે તો અરતિપરિષહનો જય કહેવાય.
(૮) સ્ત્રીપરિષહનો જય :- સ્ત્રીઓના કોઈપણ ભાવો પ્રત્યે રાગ ઉત્પન્ન ન થાય, તેઓને જોવા માટે ચક્ષુનો નિવેશ ન થાય, તે પ્રકારની આંતરિક જાગૃતિ રાખવામાં આવે તો સ્ત્રીપરિષહનો જય કહેવાય.
(૯) ચર્યાપરિષહનો જય :- આળસનો જેણે ત્યાગ કર્યો છે તેવા સાધુ ગ્રામ, નગર, કુલાદિમાં અનિયતરૂપે વસતા, નિર્મમભાવવાળા, માસ માસ સ્થિર થઈને વિહાર કરે તો ચર્યાપરિષહનો જય કહેવાય.
(૧૦) નિષદ્યા=સ્થાનપરિષહનો જય :- સ્ત્રી, પશુ, નપુંસકથી રહિત એવા સ્થાનમાં ઇષ્ટ-અનિષ્ટની બુદ્ધિને જીતવાની ઇચ્છાવાળા સાધુ, પ્રાપ્ત થયેલું જે સ્થાન હોય તે સ્થાનમાં ઉગરહિત રહે, તે નિષદ્યાપરિષહનો જય કહેવાય.
(૧૧) શધ્યાપરિષહનો જય :- સંથારો અથવા ખાટલો વગેરે મૃદુ હોય, કઠણ હોય, ઊંચો કે નીચો મળે, ઉપાશ્રય ધૂળથી ભરેલો હોય, શિશિર ઋતુમાં બહુધર્મવાળો હોય-ક્યારેક વધુ ગરમી લાગે તો ક્યારેક વધુ ઠંડી લાગે તેવો હોય, ત્યાં ક્યારેય સાધુ ઉદ્વેગ ન કરે તો શય્યાપરિષહનો જય થાય.
(૧૨) આક્રોશપરિષહનો જય:- કોઈ અનિષ્ટ વચન કહે અને તે સત્ય હોય તો કોપ કેમ થાય ? અર્થાત્ ન થાય. જે કારણથી આ મારો ઉપકારી છે તેથી કહે- આ પ્રમાણે હું ફરી નહિ કરું”, અને તે અનિષ્ટ વચન અસત્ય હોય તો ગુસ્સો કરવાનું કોઈ પ્રયોજન નથી, એ પ્રમાણે વિચાર કરવાથી સાધુને આક્રોશપરિષહનો જય થાય.
(૧૩) વધપરિષહનો જય :- હાથથી કે ચાબૂકથી કોઈ મારતું હોય તો સાધુ વિચારે કે આ શરીર અવશ્ય નાશ પામનાર છે, તેથી આ પરિષહ મારે સમ્યમ્
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005541 |
| Book Title | Navtattva Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | |
| Total Pages | 182 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |