Siddhantalesa Sangraha

SR No.: 005539
Original Sutra Author: N/A
Author: Esther A Solomon
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1990
Total Pages: 624
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 468

તૃતીય પરિચ્છેદ
૪૩૭ બરાબર છે. બ્રહ્મસૂત્રમાં પણ આશ્રમ કર્મોને જ વિનિયોગ સ્વીકાર્યો છે. કોઈને શંકા થાય કે વિવિદિશાવિષયક વાકયથી આશ્રમ કમેને વિદ્યા આદિમાં વિનિગ કહ્યો છે તેથી તેની કામના ન હોય તેવા આશ્ચમીને પોતાના આશ્રમ માટે વિહિત કર્મ કરવાની જરૂર નથી. આ શંકાને ઉત્તર આપતાં કહ્યું છે કે આવા આશ્રમીએ પણ તે આશ્રમ કર્મ કરવું જોઈએ કારણ કે એ વિહિત છે, અન્યથા પાપના પ્રસંગ થાય.
(આ શાંક૨ સંપ્રદાયમાં અને સબંધ આશ્રમી સાથે લેવામાં આવે છે. સૂત્રને સીધે અર્થ તે એ લાગે છે કે આવા માણસે આશ્રમકર્મ પણ કરવું કારણ કે એ વિહિત છે.)
__ कल्पतरौ तु नाश्रमधर्माणामेव विद्योपयोगः । 'अन्तरा चापि तु તા' (a. સૂ. રૂ.૪.ર૬) રથિને ગાત્રમાહિતવિપુરાઘણિતकर्मगामपि विद्योपयोगनिरूपणात् । न च विधुरादीनामनाश्रमिणां प्रारजन्मानुष्ठितयज्ञायत्पादितविविदिषाणां विद्यासाधनश्रवणादावधिकारनिरूपणमात्रपरं तदधिकरणम्, न तु तदनुष्ठितकर्मणां विद्योपयोगनिरूपणપમિતિ રચા ‘વિરોષાગુઘર' (ત્રાસ. રૂ.૪.૩૦) રૂતિ તષિकरणसूत्रताध्ययोस्तदनुष्ठितानां जपादिरूपवर्णमात्रधर्माणामपि विद्योपयोगस्य कण्ठत उक्तेः । 'बिहितत्वाच्चाश्रमकर्मापि' इति सूत्रे आश्रम
vહ્ય વળામણુપક્ષવાહિત્યમિત્ર –ગાશ્રમધર્મતિरिक्तानामप्यस्ति विद्योपयोगः किं तु नित्यानामेव । तेषां हि फलं दुरितक्षयं विद्याऽपेक्षते, न काम्यानां फलं स्वर्गादि । तत्र यथा प्रकृतौ क्लप्तोपकाराणामङ्गानामतिदेशे सति न प्राकृतोपकारातिरिक्तोपकारकल्पनम् , एवं ज्ञाने विनियुक्तानां यज्ञादीनां क्लप्तनित्यफलपापक्षयातिरेकेण न नित्यकाम्यसाधारणविद्योपयोग्युपकार कल्पनमिति ॥
જ્યારે કહપતરમાં કહ્યું છે આશ્રમધર્મોને જ વિદ્યામાં ઉપગ છે એવું નથી. કારણુક “અને કેઈ આશ્રમના નહી એવાઆને પણ (બ્રહ્મવિદ્યાને) અધિકાર છે. કારણ કે તેમ જોવામાં આવે છે' (બ્ર. સૂ. ૩.૪ ૩૬) એ અધિકરણમાં અ શ્રમરહિત વિધુર આદિએ કરેલાં કર્મોના પણ વિદ્યામાં ઉપગનું રૂિપણ છે. અને આવી શંકા કરવી નહિ કે “એ અધિકરણનું તાત્પર્ય આશ્રમરહિત વિધુર આદિ જેમનામાં પૂર્વ જન્મમાં કરેલા યજ્ઞાદિથી વિવિદિષા ઉપન કરવામાં આવી છે તે એને વિદ્યાનાં સાધન શ્રવણ બાદમાં અધિકાર છે એવું નિરૂપણ કરવા માત્રનું છે, પણ તેમણે કરેલાં કર્મોના વિદ્યા માં ઉપયોગનું નિરૂપણ કરવાનું તાત્પર્ય નથી (આ શંકા યુક્ત નથી, કારણ કે “અને ધર્મ વિશેષથી વિદ્યાને અનુગ્રહ (ઉપકાર)