Page Text
________________
१२१५ अनेकान्तजयपताका
(षष्ठः
-ON जनकः, विषयाकाराव्यतिरेकात् । न चाजनकः, बोधरूपानन्यत्वादिति । इत्थमिन्द्रियादिष्वपि द्रष्टव्यमिति मिथो विरोधसम्भवेतरापत्तिदोषतस्तदनुपपत्तिः ॥
....* व्याख्या .... विज्ञानस्येति प्रक्रमः । कुत इत्याह-बोधरूपाभेदात्तदाकारत्वस्य । न चासम्भवः । कुत इत्याहतदाकारत्वात्-नीलादिविषयाकारत्वात् । तथा न मनस्कारो बोधरूपजनकः । कुत इत्याहविषयाकाराव्यतिरेकात् बोधरूपस्य । न चाजनकः । कुत इत्याह-बोधरूपानन्यत्वाद् विषयाकारस्य इति । इत्थम्-एवमिन्द्रियादिष्वपि-कारणभेदेषु द्रष्टव्यं विषयग्रहणप्रतिनियमाद्यधिकृत्य । इति-एवं मिथः-परस्परं विरोधसम्भवश्चेतरापत्तिश्चात एव दोषः । ततः किमित्याह-तदनुपपत्तिः-विषयानि सिताद्यनुपपत्तिः ॥
....... मनेतिरश्मि ..... બોધરૂપથી અભિન્ન છે. (એક જ્ઞાનથી અભિન્ન-બોધરૂપતા અને વિષયાકારતા બંને એક છે. એટલે વિષયથી જેમ બોધરૂપતા નથી થતી, તેમ તે બોધરૂપતાથી અભિન્ન વિષયાકારતા પણ નહીં થાય.) એટલે તો વિષયથી વિષયકારતા થવી વિરુદ્ધ ઠરશે.
(૨) અને જ્ઞાનમાં વિષયાકારતા તો છે જ; જ્ઞાન વિષયજન્ય હોવાથી આકારતા પણ તજ્જન્ય થશે... (એટલે વિષયથી વિષયકારતાનો સંભવ પણ નથી ને અસંભવ પણ નથી; એ જ દોષરૂપ છે.) એટલે ઈતર-મનસ્કારથી પણ વિષયકારતા થવાની આપત્તિ આવશે.
(५) जोध३५ता :
(૧) મનસ્કાર તે બોધરૂપનો જનક નહીં બને, કારણ કે તે બોધરૂપનો વિષયાકાર સાથે; જે વિષયાકારનો મનસ્કાર જનક નથી તેની સાથે, અભેદ છે. (એટલે મનસ્કાર, જેમ વિષયાકારનો જનક નથી, તેમ તેનાથી અભિન્ન બોધરૂપનો પણ જનક નહીં બને.)
(૨) અને મનસ્કાર બોધરૂપનો અજનક પણ નહીં રહે, અર્થાત્ જનક પણ બનશે, કારણ કે બોધથી અભિન્ન જ્ઞાનનો જનક છે.
આ પ્રમાણે જ ઇન્દ્રિય વગેરેમાં પણ સમજવું. (અર્થાત્ વિષયગ્રહણનું નિયમન, ઇન્દ્રિયથી नही ५९ थाय अने थशे ५९...)
....... विवरणम् ......... __26. विरोधसम्भवश्चेतरापत्तिश्चेति । न विषयात् तदाकारत्वसम्भवो बोधरूपाभेदादिति विरोध: तस्य सम्भव: । न चासंभवस्तदाकारत्वादिति त्वविरोध: इतरस्यापत्ति: ।।
......................
............
१. 'सम्भवाबोध०' इति च-पाठः । २. पूर्वमुद्रिते 'सम्भवस्तदाकारत्वादिति । चत्वारि (?) बोधत इतरः (?) तस्यापत्तिः ।' इत्यशुद्धिबहुला त्रुटकबहुला च पङ्क्तिः । अत्र N-प्रतेन शुद्धिः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |