Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
१९१५८
(१०) स्यादेतत् एकसामग्र्यधीनत्वादुभयोर्वस्तुतस्तदुत्पत्तिलक्षण एव प्रतिबन्धः । तथाहि-स्वैकार्यसाधनप्रवृत्तग्राह्यनिमित्तस्वोपादानजन्यं विज्ञानम्, एवं स्वकार्यसाधन
व्याख्या
कारणात् प्रतिबन्धाभावादिति । स्यादेतत्-अथैवं मन्यसे एकसामग्र्यधीनत्वात् कारणात् उभयोः-अर्थ-संवेदनयोर्वस्तुतः - परमार्थेन तदुत्पत्तिलक्षण एव प्रतिबन्धः । एतद्भावनायैवाहतथाहीत्यादि । तथाहीति पूर्ववत् । स्वकार्यसाधनप्रवृत्तं च तद् ग्राह्यं च तदेव निमित्तं यस्य स्वोपादानस्य विज्ञानसम्बन्धिनः तज्जन्यं विज्ञानं वर्त्तते । एवं स्वकार्यसाधनप्रवृत्तं च तत् ....अनेडांतरश्मि
એમ બંને વિલક્ષણ હોવાથી, તે બેનું તાદાત્મ્ય તો સુતરાં ન ઘટે... આમ જો એકે સંબધ ન હોય તો તે બેનો ગ્રાહ્ય-ગ્રાહકભાવ શી રીતે મનાય ?
(વાસ્તવમાં તો તમે ભૂલથી જ આવું બોલી ગયા છો કે, સમાનકાલીન અર્થ-જ્ઞાનનો ગ્રાહ્યગ્રાહકભાવ છે... બાકી હકીકતમાં તો તમારો આવો મત જ નથી. તમે તો પૂર્વેક્ષણે વિષય અને તે પછીની ક્ષણે જ્ઞાનની ઉત્પત્તિ માનો છો. એટલે તમે તો, ગ્રાહ્ય-ગ્રાહક તરીકે સ્વીકૃત અર્થ-જ્ઞાનને પૂર્વા૫૨કાલીન માનો છો, સમાનકાલીન નહીં.)
(હવે બૌદ્ધ, તે સમાનકાલીન અર્થ-જ્ઞાનમાં પ્રતિબંધ સિદ્ધ કરવા, પોતાનું મંતવ્ય બતાવે
छे -)
* प्रतिबंधसाधड जौद्धमंतव्यनो निरास *
(૧૦) બૌદ્ધ : અર્થ અને જ્ઞાન - બંને એક સામગ્રીને જ આધીન હોવાથી, પરમાર્થથી તો તે બેનો તદુત્પત્તિરૂપ જ પ્રતિબંધ છે. તે આ પ્રમાણે –
(૧) પોતાના ઘટરૂપ કાર્યને ઉત્પન્ન કરવામાં વ્યાવૃત એવું મૃદાદિ ગ્રાહ્ય જેનું નિમિત્ત ( = सहअरी) छे, तेवा पोताना उपाधानथी 'विज्ञान' उत्पन्न थाय छे (जहीं अरएासामग्रीमां ઉપાદાન-સમનન્તરપ્રત્યય અને નિમિત્ત-મૃદાદિ) અને (૨) પોતાના વિજ્ઞાનરૂપ કાર્યને ઉત્પન્ન કરવામાં
विवरणम् ..
परेण वैलक्ष्य भाषितमेव कृतं यदुत समानकालयोरेवार्थसंवेदनयोर्ग्राह्यग्राहकभावः । न हि तन्मतमेवंविधं समस्ति, विषयक्षणानन्तरं ज्ञानक्षणोत्पत्तिसमभ्युपगमात् ।।
4. स्वकार्यसाधनप्रवृत्तग्राह्यनिमित्तस्वोपादनजन्यं विज्ञानम् । एवं स्वकार्यसाधनप्रवृत्तसमनन्तरविज्ञाननिमित्तस्वोपादानजन्यं च ग्राह्यमिति कथं न प्रतिबन्ध इति ? एवं सूत्रं तावद् व्याख्यायतेस्वकार्यसाधने प्रवृत्तं स्वकार्यसाधनप्रवृत्तम्, तच्च तद् ग्राह्यं च मृदादि तन्निमित्तं सहकारि यस्य तत् तथा,
२
१. 'बन्धः तद्भावना०' इति ङ-पाठ: । २ पूर्वमुद्रितेऽत्र 'तद्' इति पाठो नास्ति,, अत्र N - प्रतानुसारेण विन्यासः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |