Page Text
________________
अनेकान्तजयपताका
तथाभव्यत्वसहकारिणः काल - स्वभावादयः । ( २५२ ) किं पुनरत्रेत्थम्भूतभावावगमनिमित्तम् ? न परमगुरुवचनतोऽन्यत् । कथमर्वाग्दृशां तदवसायः ? तथाविधक्लिष्ट
१३९७
*
બાલા
सहकारिणः काल-स्वभावादयः । उक्तं च वांदिमुख्येन
“कालो सहाव णियई पुव्वकयं पुरिसकारणेगन्ता । मिच्छत्तं ते चेव य समासओ होन्ति सम्मत्तं ॥ "
आह-किं पुनरत्र-व्यतिकरे इत्थम्भूतभावाधिगमनिमित्तं यदुत तथाभव्यत्वसहकारिणः कालस्वभावादयो हेतुरिति ? एतदाशङ्कयाह-न परमगुरुवचनतोऽन्यत् निमित्तमिति । आहकथमर्वाग्दृशां - छद्मस्थानां तदवसाय:- परमगुरुवचनावसाय: ? एतदाशङ्कयाह-तथा* અનેકાંતરશ્મિ ..
સ્યાદ્વાદી ઃ આત્માના અનાદિપારિણામિકભાવરૂપ તથાભવ્યત્વના સહકારી એવા (૧) કાલ, (૨) સ્વભાવ, (૩) નિયતિ... આ બધાના કારણે, એ પરમગુરુના વચનનું શ્રવણ, સમુત્થાન વગેરેની પ્રાપ્તિ થઈ છે.
ષષ્ઠ:
->
પરમપૂજ્ય વાદિમુખ્ય સિદ્ધસેનદિવાકરસૂરિજી મહારાજે સન્મતિતર્ક નામના ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે – “(૧) કાળ, (૨) સ્વભાવ, (૩) નિયતિ, (૪) પૂર્વકૃત કર્મ, (૫) પુરુષાર્થ - આ પાંચ કારણો એકાંતે હોય તો મિથ્યાત્વ અને સમુદાયે હોય તો તેઓ જ સમ્યકત્વરૂપ થાય છે.” (શ્લોક-૩/૫૩) પ્રસ્તુતમાં ભાવ એ કે, કાળ-સ્વભાવ વગેરે ભેગા મળીને પોતાનું કાર્ય સાધે છે. એટલે એ બધાને કારણે જ સર્વજ્ઞવચનનું શ્રવણાદિ થાય છે. આમ, શ્રવણાદિની પ્રાપ્તિમાં કાળ-સ્વભાવ વગેરે કારણ છે.
(૨૫૨) પૂર્વપક્ષ : પણ અહીં આવું જાણવામાં પણ નિમિત્ત શું ? અર્થાત્ ‘સર્વજ્ઞવચનના શ્રવણાદિની પ્રાપ્તિમાં કાળ-સ્વભાવ વગેરે કારણ છે – એવું જાણવામાં પણ નિમિત્ત શું ? (એવું તમે શેના આધારે જાણ્યું ?)
-
સ્યાદ્વાદી : અહીં પણ પરમગુરુના વચન સિવાય બીજું કોઈ નિમિત્ત નથી, અર્થાત્ સર્વજ્ઞનચન જ તેમાં નિમિત્ત છે. (એટલે સર્વજ્ઞવચનના આધારે જ કાળ-સ્વભાવાદિની કારણતા જણાય છે.)
પૂર્વપક્ષ : પણ ‘આ સર્વજ્ઞનું વચન છે' – એવું આપણા જેવા છદ્મસ્થ જીવોને શી રીતે જણાય ?
.
(ભાવ એ કે, આ વચન સર્વજ્ઞનું છે કે બીજા કોઈનું ? (અને સર્વજ્ઞનું હોય તો પણ એ વ્યક્તિ શું
* જે આત્માના પરિણામરૂપ હોય, તેને પારિણામિકભાવ કહેવાય. તથાભવ્યત્વ એ અનાદિકાલથી આત્માના પરિણામરૂપ હોવાથી તે ‘અનાદિપારિણામિક ભાવ’ રૂપ છે.
છુ. ‘ભવ્યસહ॰' કૃતિ ન-પાન: । ૨. સિદ્ધસેનવિવારે । पुरुषकारणमेकान्तात् । मिथ्यात्वं ते चैव च समासतो भवन्ति सम्यक्त्वम् ॥
Jain Education International
३. छाया- कालः स्वभावो नियतिः पूर्वकृतं ૪. ‘રિને સંત’ કૃતિ ૩-પાટ: । . આર્યાં ।
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |