Anekantjaipataka Part 05

SR No.: 005536
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2013
Total Pages: 350
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 8 MB

Page 248

१३७१ अनेकान्तजयपताका
(षष्ठः
-00 (२२८) नाप्रमाणकम्, सत्संवेदनस्यैवात्र प्रमाणतोपपत्तेः । तथाहि-तदेव तथास्वभावं यदियता कालेन परम्परयाऽप्यजनकमिति स्वमात्रपरिच्छेदकत्वेऽप्यनेन तद्ग्रहणमिति ।
..................व्याख्या .............. कथमित्याह-सत्संवेदनस्यैव-अधिकृतबोधमात्रसंवेदनस्यैव अत्र-असत्त्वे तदसत्त्व एव, प्रमाणत्वोपपत्तेः । एतदेव भावयति तथाहीत्यादिना । तथाहीति पूर्ववत् । तदेव-बोधमात्रं तथास्वभावं-एवम्प्रकारस्वभावं यदियता कालेन-कल्पादिना परम्परयाऽपि-अनेकक्षण
........... मनेांतरश्मि ..... થાય) અને એટલે તો એ આર્યપુગલોનું અસત્પણું અપ્રમાણિક જ ફલિત થશે.
(બુદ્ધજ્ઞાન અસત્ છે, એવું તમને માનવું છે, પણ અસત્ હોય તો તે વિશે પ્રમાણવ્યાપાર જ ન થાય અને પ્રમાણ વિના તો એનું અસપણે અપ્રામાણિક જ સાબિત થાય... અર્થાત્ બુદ્ધજ્ઞાન અસત્ હોવામાં કોઈ પ્રમાણ નથી.)
- આર્યપુદ્ગલોનું અસતપણું અપ્રામાણિક (२२८) पौध : भए युद्धशान असत् छ, मेवात सामा९ि नथी, प्रामा1ि5 °४ छ (અર્થાત્ બુદ્ધજ્ઞાનનું અસપણું પ્રામાણિક જ છે.) કારણ કે સ્વસંવેદનરૂપ બુદ્ધજ્ઞાન જ, એ બુદ્ધજ્ઞાનનાં અસપણામાં પ્રમાણભૂત છે, એ આ રીતે -
તે બુદ્ધજ્ઞાન જ એવા પ્રકારના સ્વભાવવાળું છે કે જેથી એ આટલા (અમુક કલ્પાદિ પૂરતા) કાળ પછી પરંપરાએ પણ પોતાની અગ્રિમ જ્ઞાનક્ષણોને ઉત્પન્ન કરતું નથી અને એટલે એની જ્ઞાનપરંપરા અમુક સમય બાદ વિચ્છિન્ન થઈ જાય છે, અર્થાત્ અસત્ થઈ જાય છે.) અને આ સ્વભાવ બુદ્ધને સ્વસંવેદનમાં જણાયો છે, તે જ તેનું પ્રમાણ છે.
.............. विवरणम् ........... विषाणप्रख्या: समभ्युपगम्यन्ते तदा अवस्तुत्वादेव न ते केनचित् प्रमाणेन गृह्यन्त इत्यर्थः ।
87. अधिकृतासत्त्वमिति । आर्यपुद्गलासत्त्वम् ।।
88. अधिकृतबोधमात्रसंवेदनस्यैवेति । अधिकृतं च तद् बोधमानं च, बुद्धज्ञानमित्यर्थः, तस्य संवेदनम्-आत्मनैवावबोधः, स्वसंवेदनमित्यर्थः ।।
89. तदसत्त्व एवेति । बुद्धज्ञानासत्त्वे ग्राह्ये । अयमभिप्राय:-बुद्धो भगवानात्मीयेन ज्ञानेनात्मस्वरूपमेवं रूपमेव बुध्यते यदुत कल्पान्तादौ काले मदीयज्ञानलक्षणसन्तान: क्षयं यास्यतीति बुद्धज्ञानमेव बुद्धज्ञानासत्त्वे प्रमाणमिति ।।
१. पूर्वमुद्रिते भगव(वा)ना०' इति पाठः । २. पूर्वमुद्रितेऽत्र 'कल्पात्ता(?)दौ' इति पाठः, अत्र N-प्रतपाठः । ३. 'बुद्धा ज्ञान०' इति च-पाठः, 'बुद्ध्वा(बुद्ध) ज्ञा०' इति पूर्वमुद्रितपाठः ।