Page Text
________________
મધર:) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
१३६० परिचिन्त्यतामेतत् ॥ __ (२१५) यदा तु तदात्माङ्गनादिकमनात्मकाद्येव तदोक्तवद् युक्तो भावनाभावः, भावेऽपि मिथ्यारूपता वैराग्याभावो मुक्त्यभावश्चेति । ( २१६) इतश्चैतदेवं सर्वथाऽनात्मकत्वे निःस्वभावत्वेन अनित्यत्वासिद्धिः, अनित्यत्वस्य वस्तुधर्मत्वात्, अतद्धर्मत्वे
ચાહ્યા છે... मुक्त्यभाव इति कथं वा मुक्त्यभाव इति परिचिन्त्यतामेतत् ॥ __यदा त्वित्यादि । यदा तु तदात्माङ्गनादिकमनात्मकायेव-एकान्तेन तदा-तस्मिन् काले उक्तवत्-यथोक्तं प्राक् भावकभाव्याभावेन तथा युक्तो भावनाभावः, भावेऽपि भावनाया मिथ्यारूपता वस्त्वन्यथात्वेन एवं वैराग्याभावो मुक्त्यभावश्चेति युक्तः । अभ्युच्चयमाह इतश्चेत्यादिना । इतश्च एतदेवं यदधिकृतं कथमित्याह-सर्वथाऽनात्मकत्वेन वस्तुनः निःस्वभावत्वेन हेतुना । किमित्याह-अनित्यत्वासिद्धिः । अनित्यत्वासिद्धिश्च अनित्यत्वस्य
- અનેકાંતરશ્મિ - ગુણસ્થાન (=૧૪મું ગુણઠાણું) પ્રાપ્ત થાય છે અને એ વખતે યોગ ન હોવાથી નવા કર્મો ન બંધાય અને સત્તાગત કર્મરાશિ ઘટતી જાય... છેલ્લે ચાર ભવોપગ્રાહી કર્યો પણ ક્ષીણ થવાથી બધા કર્મોથી છુટકારો થયે આત્માનો “મોક્ષ થાય છે.
આવી રીતે મોક્ષ થાય છે જ, તો યાદ્વાદમતે મોક્ષનો અભાવ કેવી રીતે? આ બધી વાતો તમે (=બૌદ્ધો) એકદમ શાંતિથી વિચારો...
* એકાંત-અનાત્મક આદિ માનવામાં જ અસંગતિઓ : (૨૧૫) જ્યારે આત્મા, અંગના વગેરે વસ્તુઓ એકાંતે અનાત્મક જ હોય, ત્યારે તો ઉપર કહ્યા મુજબ ભાવક (=ભાવના કરનાર વ્યક્તિ) અને ભાવ્ય (જેના વિષે ભાવના કરવાની છે, તે વસ્તુ) બંને નિરાત્મક હોવાથી તેઓનું અસ્તિત્વ જ નથી અને તો ભાવના પણ ન થાય... કદાચ ભાવના થાય, તો પણ એ ભાવના મિથ્યારૂપ જ થશે, કારણ કે (વસ્વીથાત્વેન=) વસ્તુ નિરાત્મક છે અને તમે ભાવના અનિત્યતાદિ સની કરો છો એટલે તો એ મિથ્યા જ ફલિત થાય... અને ભાવના વિના વૈરાગ્ય ન થાય અને વૈરાગ્ય વિના તો મોક્ષ પણ ન થાય. આમ, હકીકતમાં એકાંતવાદીમતે જ બધી અસંગતિઓ છે.
# સર્વથા અનાત્મક માનવામાં અનિત્યતાની અસિદ્ધિ (૨૧૬) વસ્તુને એકાંતે અનાત્મક માનો, તો તો વસ્તુ નિઃસ્વભાવી હોવાથી વસ્તુમાં “અનિત્યતા' પણ સિદ્ધ થશે નહીં, કારણ કે અનિત્યતા તો વસ્તુનો ધર્મ છે (એ ધર્મ, નિરાત્મક-નિઃસ્વભાવી અવસ્તુમાં શી રીતે રહે?).
૨. ‘ત્વસિ:' તિ -પઢિ: I
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |