Anekantjaipataka Part 05

SR No.: 005536
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2013
Total Pages: 350
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 8 MB

Page 186

१३०९ अनेकान्तजयपताका
(षष्ठः न चायमभ्युपगमप्रक्रमागत एव भवतामिति दुःस्थिते स्वतन्त्रभेदव्यवहारे कथं प्रत्यक्षानुपलम्भसाधनः कार्यकारणभावः ? इत्युच्यमानं कथं न ज्ञानमानिनो व्रीडाकरमिति परिचिन्त्यतामेतत् ।(१६२)अंतस्तथाऽनुभूयमानतयाऽपास्तभ्रान्ततापराधः परोक्त इति विहाय मत्सरं सौविहित्यकारीति निवेश्य मानसं बोधान्वयोऽभ्युपगन्तव्यस्तत्त्वालोचनार्गो वा
. .व्याख्या ............... बोधान्वयः अभ्युपगमप्रक्रमागत एव भवतां-परेषाम् । इति-एवं दुःस्थिते स्वतन्त्रभेदव्यवहारे भेदकोभावेन कथं प्रत्यक्षानुपलम्भसाधनः कार्यकारणभावः ? इति-एवमुच्यमानं कथं न ज्ञानमानिनः-पुंसो व्रीडाकरं-लज्जाकरम् ? लज्जाकरमेवेत्यर्थः । इतिएवं परिचिन्त्यतामेतत् भावनासारमिति । उपसंहारसारां स्थितिमभिधातुमाह-अत इत्यादि । अतः तथाऽनुभूयमानतया कारणेन अपास्तभ्रान्ततापराधः, विक्षिप्तभ्रान्ततापराध इत्यर्थः, परोक्तः । इति-एवं विहाय मत्सरं-चेतोदोषं सौविहित्यकारी-सुविहितभावकारी इति-एवं
.... मनेतिरश्मि विना न ४ डोछ २४... (पू[५२ पोय, मे. मात्मामा अनुगत छे.)
એટલે સાર એ કે, બોધનો અનુભવસિદ્ધ અન્વયે તમારે માનવો પડે.. પણ એ અન્વય, તમારી માન્યતાક્રમે તો આવેલો નથી. (અર્થાત્ તમે તો પ્રતિક્ષણ નિરન્વય-નશ્વરવસ્તુવાદી છો, એટલે તમારા મતે તો તેવો અન્વય સ્વીકૃત નથી.)
અન્વય વિના પૂર્વાપર-આલોચન ન થાય અને એના વિના પૂર્વાપરક્ષણગત વહ્નિ-ધૂમનો વિચાર ન થાય અને તો તેમના કાર્ય-કારણભાવનો નિશ્ચય ક્ષણિક વિકલ્પથી શી રીતે ?
હવે મૂળ વાત પર આવીએ –
અદ્વૈતજ્ઞાનવાદિમતે કોઈ ભેદક નથી અને એટલે પોતાના શાસ્ત્રમાં જે ભેદવ્યવહાર બતાવ્યો છે (શુદ્ધબોધ માત્રથી હેતુ-ફળભાવ વ્યવસ્થાકારી વિશિષ્ટ વિકલ્પની ઉત્પત્તિરૂપ ભેદવ્યવહાર) તે પણ જ્યારે દુ:સ્થિત છે; સંગત થતો નથી, ત્યારે ઓ જ્ઞાનાદ્વૈતવાદીઓ ! “કાર્યકારણભાવ પ્રત્યક્ષ-અનુપલંભથી સિદ્ધ થનાર છે” એવું શી રીતે કહેવાય? અને કહો તો પણ એ વાત પંડિત પુરુષને લજ્જાકારી કેમ ન बने ?
मेटो सभे अडेस भावनामी रा२वियारो...
(૧૬૨) ઉપસંહાર એટલે “બીજાએ કહ્યું છે, તો તેને અમે શી રીતે માનીએ' એવા અહંકારના દોષરૂપ માત્સર્યને છોડીને, સુવિહિતભાવ ઉપજાવનાર એવા માનસનો નિવેશ કરીને, અનુભવસિદ્ધ
* २९घट भोलतi iरितीने ५५ १४% थाय ४...
१. 'इतस्तथा' इति क-पाठः । २. 'मार्गोऽपरित्याज्य' इति ग-पाठः । ३. 'भावने कथं' इति ङ-पाठः । पूर्वमुद्रिते तु 'भावेन न कथं' इति पाठः, अत्र H-G-1-प्रतपाठः। ४. 'विवक्षितभ्रान्त०' इति क-पाठः। ५. 'चेतोद्वेषं' इति क-पाठः ।