Page Text
________________
अधिकार: ) o
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
१२८२
तदा तद्भाव एव, अपि तु विद्यमानः प्रत्यक्षो भवतीति चेत्, कथं तानि तदुपलम्भप्रत्ययान्तराणि ? सह तेन तज्जननस्वभावत्वात् तथोच्यन्त इति चेत्, कथं न तदा तद्भावः, अभावे वा सह तेन तज्जननस्वभावानि ? ( १३३ ) तद्दृश्यत्वेन योग्यताऽपेक्षयेति चेत्, कथमुपलम्भाभावे नन्वेतदधिगतिः ? प्रबन्धमाश्रित्य तथोपलब्ध्येति
* व्याख्या
काले तद्भाव एव-स्वभावविशेषभाव एव, अपि तु - किन्तु विद्यमानः प्रत्यक्षो भवति । इति चेत्, एतदाशङ्कयाह-कथं तानि - अधिकृतप्रत्ययान्तराणि तदुपलम्भप्रत्ययान्तराणि ? तद्भावेऽपि तज्जननविकलान्यपीति भावः । सहेत्यादि । सह तेन स्वभावविशेषेण तज्जननस्वभावत्वात्-विवक्षितोपलम्भर्जननस्वभावत्वात् तथोच्यन्ते-उपलम्भप्रत्ययान्तरत्वेनोच्यन्ते । इति चेत्, एतदाशङ्कयाह- कथं न तदा तस्मिँस्तत्साकल्यकाले तद्भावः-स्वभावविशेषभावः अभावे वा स्वभावविशेषस्य सह तेन - स्वभावविशेषेण तज्जननस्वभावानि - विवक्षितोपलम्भजननस्वभावानि, उपलम्भप्रत्ययान्तराणीति प्रक्रमः कथम् ? नैवेत्यर्थः । तदित्यादि । तस्य-स्वभावविशेषस्य दृश्यत्वेन हेतुना योग्यताऽपेक्षया । इति चेत्, एतदाशङ्कयाह-कथमु
... अनेअंतरश्मि
(१३२) जौद्ध : पूर्वे उपसंलना अरशो इतां, पए से स्वभावविशेष ४ न हतो (अने जेटले જ ઘટનો અનુપલંભ થઈ રહ્યો છે...) હા, એ સ્વભાવવિશેષ વિદ્યમાન હોય તો પ્રત્યક્ષ થાય જ. સ્યાદ્વાદી ઃ પૂર્વે જ્યારે સ્વભાવવિશેષ ન હતો, ત્યારે તે ઉપલંભના કારણો ‘ઉપલંભના કારણ’ તરીકે કહેવાય જ શી રીતે ? (અધિકૃત કારણો વિદ્યમાન હોવા છતાં પણ ઉપલંભનું જનન ન કરે, તો તેમને ‘ઉપલંભજનનસ્વભાવી-ઉપરંભનું કારણ' શી રીતે કહેવાય ?)
:
બૌદ્ધ : તે કારણો, સ્વભાવવિશેષની સાથે ઘટના ઉપલંભને ઉત્પન્ન કરવાના સ્વભાવવાળા છે અને એ અપેક્ષાએ જ તેમને ‘ઉપલંભનાં કારણ’ તરીકે કહેવાય છે. (એટલે પદાર્થની અવિદ્યમાનતામાં ઉપલંભ ન થાય તો પણ તેમની ઉપલંભજનનતા સંગત જ છે...)
:
સ્યાદ્વાદી તો પૂર્વે જ્યારે ઉપલંભના તમામ કારણો હયાત હોય, ત્યારે તે સ્વભાવ જ પદાર્થની સાથે કેમ ન આવી જાય ? અને એ સ્વભાવવિશેષ ન આવે, તો અધિકૃત કારણો એ સ્વભાવવિશેષની સાથે ઉપલંભજનન કરવાના સ્વભાવવાળા છે, એવું શી રીતે કહેવાય ? (અર્થાત્ સ્વભાવવિશેષ તેઓની સાથે ન હોવાથી, તેઓ તેની સાથે જ નથી તો સાથે રહીને ઉપલંભજનનસ્વભાવી-ઉપલંભના કારણ न ४ जने.)
(133) बौद्ध : पहा स्वभावविशेष दृश्य छे, तेनुं हर्शन थवुं शज्य छे... जेटते हवे दृश्य સ્વભાવવિશેષ જ્યારે હોવાનો, ત્યારે તો તે કારણો ઉપલંભજનનને યોગ્ય બનવાના જ... આમ, १. 'न त्वेतदधि०' इति पूर्वमुद्रितपाठः, अत्र तु क-पाठः । २. 'जनने स्व०' इति ङ-पाठ: ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |