________________
९२३
अनेकान्तजयपताका
(पञ्चमः
.......
व्ययाविनाभूतः, (७०) व्यपदेशस्त्वस्य पूर्वभवनाभूतान्यथाभूतभवनात्मक इति ।
....... व्याख्या ..... कारणगतमेव व्ययतया तदभावेऽन्यथाभूतत्वाभावः, तदेतदुभयम्-अनन्तरोदितं आत्मा यस्येत्यन्यपदार्थेन उत्पादः सम्बध्यते । किंविशिष्ट इत्याह-व्ययाविनाभूत इति निदर्शितमेतत् । व्यपेदशस्त्वस्य-व्ययस्य पूर्वभवनाभूतान्यथाभूतभवनात्मक इति । पूर्वभवनेनाभूतं अन्यथाभूतं भवनं-आत्मा यस्य स तथाविध इति । इहैव भावनामाह तच्चैवमित्यादिना । तच्च
............. मनेतिरश्मि .. सा२ मे 3, (पूर्वभवनेन भूतत्वं उत्पादतया=) मृत्पिं ॥२९॥र्नु मतीत थj ते उत्पाद, मने (२) ॥२९॥त ते ४ मृत्पि स्व३५नु घटा अन्यस्व३५ २j व्यय वाय. (=अन्यथाभूतं तु भवनं व्ययतया)... 4150ो ते मृत्पिंहनो व्यय न मानो, तो तेनुं अन्यस्१३५ उत्पन्न थj संगत થશે નહીં. કારણ કે વ્યય વિના અન્યસ્વરૂપતા બિલકુલ સંભવિત નથી.)
આ જ વાતને જણાવે છે –
(१) पूर्वभवनेन भूतत्वम्, अने. (२) अन्यथाभूतं तु भवनम् - २॥ ने स्१३५ छे, तेवो उत्५६ छ भने । उत्पाद ते व्ययने अविनामावी छ... (एतदुभयमात्मा यस्येति अन्यपदार्थेन उत्पादः सम्बध्यते ते तिनो अर्थ + २ पी समास छ... ते अन्य५६ प्रधान होय, मेटटो ही અન્યપદ તરીકે ઉત્પાદ લેવાનો છે અને તેમાં બે સ્વરૂપ જોડવાનું છે...)
(७०) प्रश्न : उत्पा६ साथे समायेला ते. व्ययनो व्यपदेश वा३पे थाय ?
उत्तर : पूर्वभवनाभूत - अन्यथाभूतभवनात्मक ३पे... तात्पर्य मे, पूर्वभवन३पे अभूत-मसंपन्न થવું, અર્થાત્ મૃપિંડરૂપે ન રહેવું અને તે મૃપિંડનું અન્યથારૂપે થઈ જવું - આવા સ્વરૂપે વ્યયનો व्य५द्देश थाय...
..............* विवरणम् .......... दध्यादि यन्नास्ति प्रागभाव: स कथ्यते” इति वचनात् । प्रागभावे चानिवृत्तौ नोत्पद्यत एव कार्यम् । नहि मृत्पिण्डावस्थायां समुत्पद्यमान: समुपलभ्यते घट:, किन्तु तदभाव एवेति ।।
37. अन्यथाभूतं तु भवनमिति । अन्यथास्वरूपम् ।। 38. व्ययतयेति व्ययरूपतया, वस्तुनो व्ययमानत्वेनेत्यर्थः । व्ययो हात्पादाविनाभावी, यतः ।।
39. तदभावेऽन्यथाभूतत्वाभाव इति । तस्य-व्ययस्याभावेऽन्यथाभूतत्वस्य-अन्येन रूपेणोत्पादलक्षणस्याभावो वर्तते, यत: ।। ___40. पूर्वभवनेनाभूतमिति । पूर्वरूपतया असम्पन्नम् ।।
41. अन्यथाभूतमिति । अन्यथा रूपतया सञ्जातम् ।।
१. 'वर्तते पूर्व०' इति च-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org