________________
........
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
९१८ आह-एवमपि किञ्चित् तत्रासदेवोत्पद्यत इतीष्टं तद्वत् । तत् प्रतीत्य तदपरभावे को दोषः ? (६६) उच्यते-दृष्टहान्यदृष्टपरिकल्पनाख्यः । तथाहि-भावाश्रितमसद् भवद्
............................. व्याख्या ................. सति । कस्येत्याह-तत्सत्त्वस्य-अधिकृताणुसत्त्वस्य तत्सत्त्वस्वभावसत्त्वस्य वा असम्भव एवोक्तनीत्या इति भावनीयम् । आह परः-एवमपि-यथा भवतोक्तं तथापि किञ्चित्समयान्तराद्यवस्थानादि तत्र-अधिकृताणुसत्त्वे असदेवोत्पद्यत इति-एवमिष्टं तद्वदिति निदर्शनम् । तत् प्रतीत्य-अधिकृताणुसत्त्वं तदपरभावे-तदन्योत्पादे यन्नोत्पद्यत इतीष्यते तत्र को दोषः? पर्यायवद् द्रव्यमपि स्वहेतुं प्रतीत्योत्पद्यतामिति । एतदाशङ्कयाह-दृष्टहान्यदृष्टपरिकल्पनाख्यः, दोष इति वर्तते । अक्षरगमनिका सुज्ञेया । भावार्थं त्वाह तथाहीत्यादिना ।
............ मनेतिरश्मि . वे अधिकृत ५२माशुने : (तत्सत्त्वस्वभावसत्त्वस्य=) उत्पाह-व्ययस्१३५ स्वभाव ધ્રૌવ્યને, ઉપરોક્ત ઉત્પાદ-વ્યયરૂપસ્વભાવથી રહિત માનશો, તો તો તે બે નિરાધાર થઈ જવાથી, उत्पाह-व्ययन अस्तित्व ४ संभावित नहीं बने...
સાર ઃ તેથી પરમાણુના ધ્રૌવ્યને સ્થિરતારૂપ સ્વભાવને ઉત્પાદ-વ્યયસ્વભાવી માનવો ઉચિત ४ छ... भेटले ६२४ वस्तुनी त्रयात्मता मानवी ४ २४ी...
એકાંત અસત્કાર્યવાદનો નિરાસ : એકાંતવાદી : અધિકૃત અણુસત્ત્વમાં, જેમ સમયાંતરાદિ અવસ્થાનરૂપ પર્યાયો સર્વથા અસદુ જ ઉત્પન્ન થાય એવું તમને ઇષ્ટ છે, તો તેની જેમ, અધિકૃત અણુસત્ત્વને આશ્રયીને મૃદાદિરૂપ દ્રવ્ય પણ સર્વથા અસદ્ જ ઉત્પન્ન થાય એવું કેમ ન મનાય ? તેમાં દોષ શું? (ભાવ એ કે, અધિકૃત અણુસત્ત્વને આશ્રયીને, જો પર્યાય સર્વથા અસત્ ઉત્પન્ન થઈ શકતો હોય, તો તેની જેમ દ્રવ્ય પણ સર્વથા અસતુ કેમ ન ઉત્પન્ન થાય ?).
__ (६६) स्याही : हुमो, तेवू भानपाम (१) दृष्टानि, भने (२) अदृष्ट५२४८५ना नमन होष मावे छे. ते २॥ प्रमाणे - (१) ६२४ असत् पार्थ भावने साश्रयाने उत्पन्न यतां हेपाय छे... भ भाटी३५ भावने
...* विवरणम् ..... 33. तत्सत्त्वस्वभावसत्त्वस्येति । तयो:-उत्पाद-व्ययोः सत्त्वं-स्वरूपं तत्सत्त्वम्, तत्सत्त्वं स्वभावो यस्य तत् तत्सत्त्वस्वभावम्, तच्च तत् सत्त्वं च-धौव्यलक्षणोडश: तत्सत्त्वस्वभावसत्त्वं तस्य । उत्पादव्ययसम्बन्धि सत्त्वस्वभावं हि ध्रौव्यम् । ततो यदि यथोदिततद्व्ययोत्पादस्वभाववैकल्यमभ्युपगम्यते ध्रौव्यस्य, तदा न सम्भवत एवोत्पाद-व्ययौ, निराधारत्वात् । तस्मादुत्पादव्ययस्वभावं धौव्यमङ्गीकर्तुमुचितमिति ॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org