________________
अधिकारः )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
(६३) अत्रोच्यते - अन्याय्यमिदं वचः, तत्सम्पूर्णसत्ताया एव परिणामित्वात् परिणामित्वे च तंत्तत्कालाद्यवस्थानलक्षणस्य तत्सत्त्वस्वभावस्य कथञ्चित् व्यययोगात्, अन्यथा तत्तादवस्थ्यापत्त्या सदा तद्भावेन वर्तमानतादिप्रसङ्गः । युक्तिबाधितश्चायं तत्कार्यासिद्धेरिति
व्याख्या :
शङ्कयाह-अत्रोच्यते-अन्याय्यमिदं वचो यदुक्तं भवता । कुत इत्याह- तत्सम्पूर्णसत्ताया एव तेषां-परमाणूनां सम्पूर्णसत्ताया एव । किमित्याह - परिणामित्वात् सैंव तेन तेनाकारेण परिणमति । परिणामित्वे च सति किमित्याह तत्तत्कालाद्यवस्थानलक्षणस्य तत्सत्त्वस्वभावस्य - प्रस्तुताणुसत्त्वस्वभावस्य कथञ्चित् - केनचित् प्रकारेण व्यययोगात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्त्तव्यमित्याह-अन्यथा-एवमनभ्युपगमे तत्तादवस्थ्यापत्त्या तस्य तत्सत्त्वस्वभावस्य तादवस्थ्यं तत्तादवस्थ्यं तस्यापत्तिस्तया हेतुभूतया । किमित्याह- - सदा तद्भावेन तत्सत्त्वस्वभावभावेन । किमित्याह-वर्तमानतादिप्रसङ्गः । आकालं तदेककालादिसम्बन्धिस्वभावाप्रच्युत्येति भावनीयम् । युक्तिबाधितश्चायं - वर्तमानतादिप्रसङ्गः, तत्कार्यासिद्धेः- वर्तमानतादिकार्यासिद्धेः । इति
अनेडांतरश्मि
* એકાંતવાદીકૃત પ્રલાપનો નિરાસ
* उत्पाद्याहि भयात्मतासिद्धि *
९१६
-
Bo
:
(૬૩) સ્યાદ્વાદી ઃ તમારું સંપૂર્ણ કથન અયુક્ત છે, કારણ કે ખરેખર તો તે પરમાણુઓની સત્તા ४ ते ते (स्थूण) आडार३ये परिमनारी छे... भेटले तेमां उत्पाद/ व्यय या मानवो ४ रह्यो... ते खारीते -
(१) व्यय३पता : परमाणुनी सत्त्वस्वभाव ते ते अण-क्षेत्राहिमां अवस्थान३५ छे... हवे तेना आ स्वभावनो ऽथंयिह् (= डोईङ प्रहारे) तो व्ययथाय ४छे.
प्रश्न : (अन्यथा = ) भे व्यय न मानी तो ?
Jain Education International
ઉત્તર ઃ તો તો તે પરમાણુનો તત્કાલાદિ-અવસ્થાનરૂપ સત્ત્વસ્વભાવ હંમેશા તદવસ્થ જ માનવો પડશે, ને તો પછી સદા તે જ કાળ રહેવાથી તે કાળની વર્તમાનતાદિ માનવાનો પ્રસંગ આવશે !
આશય એ કે, તત્કાલાવસ્થાનરૂપ તત્સત્ત્વસ્વભાવનો જો વ્યય ન થાય, તો તત્સત્ત્વસ્વભાવ હંમેશાં રહે, જે તત્કાલાવસ્થાનરૂપ હોવાથી (પરમાણુ હંમેશાં માટે એક જ કાળ સાથે સંબંધિત રહેતાં) તત્કાલ હંમેશાં વર્તમાન બનવાનો પ્રસંગ આવે. અને તે યુક્તિબાધિત છે, તત્કાળ તે વર્તમાન નથી, કારણ કે વર્તમાનતાનું કાર્ય તત્કાળમાં અસિદ્ધ છે...
For Personal & Private Use Only
१. ' तत्तत्कालाद्यवस्थानव्ययोत्पादयोः योगादिति, भावाधारौ चैतौ' इति क- पाठे सति पाठप्रपातः । २. 'सेवते नातना (?) कारणेन' इति ड-पाठः । ३. ‘परिणमति' इति पाठ: पूर्वमुद्रिते नास्ति, अत्र तु D - प्रतानुसारेण स्थापितः । ४. 'तत्तत्सत्त्व०' इति ड-पाठः । ५. 'मानादिप्रसङ्गः' इति क- पाठः । ६. 'भाव - प्रच्युत्वेति' इति ङ-पाठ: ।
www.jainelibrary.org