Page Text
________________
९०९ अनेकान्तजयपताका
(પઝમ: च 'न च निरवयवत्वादमीषामयमदोषः, मूर्त्तत्वेन निरवयवत्वायोगात्' इत्यादि यदुक्तं तदप्यबाधकमेव, तत्त्वतस्तथेष्टेः ॥
(५७) यच्चोक्तम्-‘एतेन तत्समूहः प्रत्युक्तस्तेषामेव नैरन्तर्यावस्थानस्य तत्समूहत्वात् निरवयवानां च तत्त्वतो नैरन्तर्यावस्थानायोगात् सर्वत एकस्य तदपरभावापत्तेः, एवं च निरवयवत्वविरोधात्' इत्यादि एतदपि यथोदितपरमाणुसमाश्रयणे निरवकाश
જ વ્યારા . मयमदोषः, मूर्त्तत्वेन निरवयवत्वायोगात्' इत्यादि यदुक्तं पूर्वपक्षग्रन्थें तदप्यबाधकमेव । कथमित्याह-तत्त्वतः-परमार्थेन तथैवेष्टेः कारणात् ॥
यच्चोक्तं पूर्वपक्षग्रन्थ एव-एतेन तत्समूहः प्रत्युक्तस्तेषामेव-अणूनां नैरन्तर्यावस्थानस्य किमित्याह-तत्समूहत्वानिरवयवानां च तत्त्वतो नैरन्तर्यावस्थानायोगात् । अयोगश्च सर्वत एकस्य-अणोः तदपरभावापत्तेः । एवं च निरवयत्वविरोधादित्यादि । एतदप्ययुक्तं यथो
- અનેકાંતરશ્મિ .... નિષ્કર્ષ એટલે માનવું જ રહ્યું કે, પરમાણુમાં પોતામાં રહેલા રૂપાદિ પરિણામોની અપેક્ષાએ જ, તે પરમાણુઓ રૂપ-રસાદિ આત્મક છે... (પોતાથી સાવ જુદા એવા રૂપાદિ અણુઓ કે ગુણોની અપેક્ષાએ નહીં...)
(૫૬) એટલે તે પરમાણુની રૂપાદિ અનેક પરિણામોને આશ્રયીને સાવયવતાદિ સિદ્ધ જ છે... તેથી પૂર્વપક્ષગ્રંથમાં તમે જે કહ્યું હતું કે - “પરમાણુઓ નિરવયવ હોવાથી, તેઓ વિશે આ બધા દોષો (સાવયવમહત્ત્વાદિ દોષો) ન લાગે, એવું નથી... કારણ કે પરમાણુ તો મૂર્ત હોઈ તેની નિરવયવતા ઘટી શકે જ નહીં. (તેને સાવયવ જ માનવો પડશે)..” - તે બધું કથન પણ અમને બાધાકારક નથી, કારણ કે પરમાર્થથી તો પરમાણુની સાવયવતાદિ અમને ઇષ્ટ જ છે...
ફલિતાર્થ ? આમ, યોગાચારકલ્પિત દરેક વિચારોનો નિરાસ થવાથી, પરમાણુરૂપ બાહ્યાર્થનું નિબંધ અસ્તિત્વ સિદ્ધ થાય છે.... (હવે ગ્રંથકારશ્રી, પરમાણુસમૂહનું અસ્તિત્વ સિદ્ધ કરવા, સચોટ યુક્તિઓ આપે છે - )
પરમાણુસમૂહનાં અસ્તિત્વનું સચોટ સમર્થન : (૫૭) (૨) યોગાચાર ! પૂર્વપક્ષમાં તમે જે કહ્યું હતું કે – પરમાણુના નિરાકરણથી પરમાણુના સમૂહનો પણ નિરાસ થાય છે, કારણ કે પરમાણુઓનું નિરંતરપણે અવસ્થાન જ પરમાણુસમૂહ કહેવાય છે... પણ, ખરેખર તો નિરવયવ એવા પરમાણુઓનું નિરંતર અવસ્થાન જ ઘટતું નથી, કારણ કે તેવું માનવામાં તો તે એક પરમાણુનો ચારે બાજુના પરમાણુઓ સાથે સંબંધ માનવો પડે – અને એ રીતે જુદી જુદી દિશાગત અણુઓ સાથે જુદા જુદા અંશોથી સબંધ થતાં તો - તે
રૂ. ‘વ
તી' રૂતિ -પઢિ:. ૪. ૮૧૮
૨. ૮૬૮-૮૬૨તમો: પૃષ્ઠયોઃ ૨. ૮૬૦-૮૬૪તમો: પૃષ્ઠયોઃા ८५९तमयोः पृष्ठयोः । ५. ८६०-८६१तमयोः पृष्ठयोः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005535 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |