Page Text
________________
થવાર:). व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
१११४
-> मेतत् । ( २६४) बाह्यान्वयिचित्रवस्तुभावे चायमदोषः, लिङ्गप्रतिपत्तिकाले लिङ्गिन एव सत्त्वात्, ( २६५) लिङ्गस्यापि वैशिष्ट्योपपत्तेः, अग्निजन्यस्वभावत्वस्यापि धूमे भावात्, तदाभासे चाभावात्, अन्यथा तत्तदनुपपत्तेः शक्रमूर्धदेरप्यग्नित्वप्रसङ्गादिति
............. भावे सति लिङ्गिन एव सत्त्वात् अन्वयित्वेन । तथा लिङ्गस्यापि-धूमादेः वैशिष्ट्योपपत्तेः । कथमित्याह-अग्निजन्यस्वभावत्वस्यापि धूमे भावात् चित्रवस्तुभावेन, तदाभासे च-धूमाभासे च शक्रमूर्द्धादिप्रभवेऽभावात् अग्निजन्यस्वभावत्वस्य । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह-अन्यथाएवमनभ्युपगमे तत्तदनुपपत्तेः, तस्य-तदाभासस्य तदनुपपत्तेः-तदाभासत्वानुपपत्तेः अग्नि
અનેકાંતરશ્મિ વ્યવહારથી બાધિત થઈ જાય છે. એટલે તમારા મતે કોઈ જ વ્યવસ્થા વાસ્તવિક ઘટે નહીં...)
તેથી હે બૌદ્ધ ! અમે જે કહ્યું, તે બધું તમે એકદમ શાંતિથી વિચારો... (ખાલી કુતર્કના ફટાટોપ કરવા માત્રથી વ્યવસ્થા સંગત ન થઈ જાય...)
- બાલાર્થમતે દોષોની નિરવકાશતા - (૨૬૪) અન્વયી (=ઉત્તરોત્તર પર્યાયોમાં અનુગત) અને ચિત્ર (=અનેકસ્વભાવી) એવી બાહ્ય વસ્તુનું અસ્તિત્વ માનવામાં, પૂર્વોક્ત એકે દોષોનો અવકાશ નથી. તે આ રીતે -
તમારા મતે વહ્નિ-ધૂમ (સાથે ન હોવાથી) તે બેનું સાથે વ્યાપ્તિ ગ્રહણ થતું ન હતું, પણ અમારા મતે તે થઈ શકશે. તેનું કારણ એ કે, અમારા મતે કારણનો સર્વથા નાશ નથી થતો, પણ ઉત્તરોત્તર પર્યાયમાં અન્વયી (=અનુગત) રૂપે, પછી પણ કારણનું અસ્તિત્વ રહે છે.
એટલે જે વખતે ધૂમરૂપ લિંગનું ગ્રહણ થાય, તે વખતે વહ્નિરૂપ લિંગીનું સત્ત્વ પણ છે જ... તેથી અમારા મતે, વદ્વિ-ધૂમનું સાથે વ્યાપ્તિગ્રહણ પણ સંગત જ છે.
(વળી તમારા મતે, અગ્નિજન્ય ધૂમ અને વલ્મીકજન્ય ધૂમાભાસ - તે બેમાં પણ ભેદ પડતો ન હતો, પણ અમારા મતે તો તે બેનો ભેદ પણ વાસ્તવિક રીતે ઘટે છે. તે આ પ્રમાણે –).
- ધૂમ-ધુમાભાસની વ્યવસ્થા પણ તર્કસંગત છે (૨૬૫) અમારા મતે, વહ્નિનાં લિંગરૂપ ધૂમની પણ વિશિષ્ટતા સંગત જ છે, કારણ કે અમે વસ્તુને ચિત્ર-અનેકસ્વભાવી માનીએ છીએ, એટલે ધૂમમાં ધૂમસ્વભાવની જેમ અગ્નિજન્યત્વસ્વભાવ પણ રહેલો જ છે.
હવે આ અગ્નિજન્યત્વસ્વભાવ, વલ્મીકજન્ય ધૂમાભાસમાં નથી (એટલે અગ્નિજન્ય ધૂમ અને વલ્મીકજન્ય ધૂમ બંનેનો તફાવત અને ધૂમ-ધૂમાભાસનો ભેદ, અમારા મતે નિબંધ ઘટે છે...)
પ્રશ્ન : (અન્યથા=) વાલ્મીકજન્ય ધૂમમાં પણ અગ્નિજન્યત્વ સ્વભાવ માની લઈએ તો?
ઉત્તરઃ તો તો તે (ધૂમાભાસરૂપ) ધૂમની ધૂમાભાસરૂપતા જ સંગત થશે નહીં. કારણ કે વદ્વિજન્ય ધૂમની જેમ, તેમાં પણ અગ્નિજન્યત્વસ્વભાવ રહેલો જ છે. (અને એટલે તો તે પણ વાસ્તવિક ધૂમ જ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005535 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |