________________
१०९६
-ON
अधिकारः) व्याख्या विवरण-विवेचनसमन्विता निर्भासभावविरोधात् । ( २४८) नानन्तरमेव, अपि तु पारम्पर्येणेत्यविरोध इति चेत्, कुतः किं न परम्परयेत्यसमाधिरेषः । व्यवहारकालभाव्यत्र पारम्पर्यं न दीर्घतरमिति चेत्,
................... व्याख्या ........... ....................... चेत्, एतदाशयाह-न, ततः-अनग्निनिर्भासाद् धूमनिर्भासभावविरोधात् अग्निनिर्भासजननसामर्थ्येन इति भावः । नान्तरमेवानग्निनिर्भासः अग्निनिर्भासजननसमर्थः; अपि तु पारम्पर्येण सन्तानपरिणामत इत्यविरोधः । इति चेत्, एतदाशङ्कयाह-कुतः किं न परम्परयासंसारानादितया इत्यसमाधिरेषः । व्यवहारकालभाव्यत्र पारम्पर्यं गृह्यते, न दीर्घतरं
............... मनेतिरश्मि .... ....... પણ ધૂમપ્રતિભાસ થશે જ. જે કદી અનુભવસિદ્ધ નથી.
બૌદ્ધ અનુમાનપ્રયોગ વખતે, પૂર્વે જે અનગ્નિનિર્ભાસ થાય છે, તે તો અગ્નિનિર્માસ ઉત્પન્ન કરવા સમર્થ છે. જ્યારે વલ્મીકનિર્માસ તેવો નથી. એ જ તે બેનો તફાવત છે.)
स्यावाही : अरे ! ते (अनग्निनिमास) अग्निनिमसिननस्वाभावी होय, तो तो (तनाथी અનિનિર્માસ જ ઉત્પન્ન થાય, ધૂમનિર્માસ શી રીતે ? એટલે તો) તેનાથી ધૂમનિર્માસની ઉત્પત્તિ विरुद्ध ४२...
(२४८) जौद्ध : अनग्निनिमसि., ते अनंत२ ४ (=पोताना पछीनी ए. ४) अग्निनिमसिने ઉત્પન્ન કરવા સમર્થ નથી, પણ પોતાના સંતાનપ્રવાહથી પરંપરાએ અગ્નિનિર્માસને ઉત્પન્ન કરવા સમર્થ છે. એટલે અનંતર તો તેનાથી ધૂમનિર્માસની ઉત્પત્તિ થવી અવિરુદ્ધ છે...
સ્યાદ્વાદી : તમે અગ્નિનિર્માસથી, પરંપરાએ અગ્નિનિર્માસની ઉત્પત્તિ કહી... પણ એવું કહીને તમે નવું શું સિદ્ધ કર્યું? એ તો સિદ્ધ જ છે. કારણ કે સંસાર તો અનાદિ હોવાથી, પરંપરાએ કઈ વસ્તુથી શું ન થાય ? (અર્થાત્ બધાથી બધું થાય. દા.ત. માટીના પરમાણુઓ પરંપરાએ ઘણા કાળ પછી તંતુરૂપે પરિણમે અને તો તેનાથી પટ પણ થઈ જાય. આમ, માટીથી પણ પટ થાય, તો તેની જેમ અનગ્નિનિર્માસથી પણ અનિનિર્માસ થાય, એમાં શું મોટી વાત થઈ ?) તેથી તમે આપેલું સમાધાન બરાબર નથી.
... विवरणम् ....... __143. अग्निनिर्भासजननसामर्थ्येनेति । अग्निनिर्भासजनने समर्थोऽग्निनिर्भासजननसमर्थः, तस्य भावोऽग्निनिर्भासजननसामर्थ्यं तेन । यद्यधिकृतोऽनग्निनिर्भासोऽग्निनिर्भासजननसमर्थस्तदा कथं ततो धूमप्रतिभास: प्रादु:ष्यादिति ? ।।
१. पूर्वमुद्रिते 'अनग्निनिर्भास०' इत्यशुद्धपाठः, अत्र D-प्रतानुसारेण शुद्धिः कृता। २. पूर्वमुद्रिते 'अनग्निनिर्भास' इत्यशुद्धपाठः, अत्र D-प्रतानुसारेण शुद्धिः कृता । ३. पूर्वमुद्रिते 'अनग्निनिर्भा०' इत्यशुद्धपाठः, अत्र N-प्रतानुसारेण शुद्धिः कृता। ४. 'जननसमर्थस्तदा सामर्थ्यनेति' इति क-पाठः। ५. पूर्वमुद्रिते 'अनग्निनिर्भासजननसमर्थ' इत्यशुद्धपाठः, अत्र N-प्रतेन शुद्धिः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org