Page Text
________________
૩fધર:).
व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
१०८६
भूतस्यास्य न्यायतः पूर्वमग्निप्रतिभासासिद्धेः । (२३९) तथाहि-अन्तर्जेयवादिनोऽप्यनुमानकाले धूमप्रतिभास एव पूर्वमुत्पद्यते, नाग्निप्रतिभासः, अनुमानाप्रवृत्तेः,
વ્યારા
...
प्रयोगकालेऽग्निप्रतिभासस्य । यदि नामैवं ततः किमित्याह-अनग्निप्रतिभासजोऽप्येवं धूमप्रतिभासादग्निप्रतिभासस्य उत्पत्तौ सत्यां धूमप्रतिभासः स्यात् प्रयोगकालभावी । कुत इत्याहलिङ्गभूतस्यास्य-धूमप्रतिभासस्य न्यायतः-न्यायेन पूर्वमग्निप्रतिभासासिद्धेः अनग्निप्रतिभासजत्वमिति । एतत्प्रकटनायैवाह-तथाहीत्यादि । तथाहि-अन्तर्जेयवादिनोऽपि-विज्ञानवादिनः अनुमानकाले प्रयोगमधिकृत्य धूमप्रतिभास एव पूर्वमुत्पद्यते लिङ्गभूतो नाग्नि
... અનેકાંતરશ્મિ ... કે અનુમાનપ્રયોગ વખતે પહેલા ધૂમપ્રતિભાસ થાય છે અને તે પછી અગ્નિપ્રતિભાસ થાય છે.
બૌદ્ધ : તમે એકદમ સાચી વાત કહી, અમારું આવું જ માનવું છે. (અનુમાનપ્રયોગ કરાય, ત્યારે પહેલા ધૂમનિર્ભાસ અને પછી તેનાથી અગ્નિનિર્માસનું અનુમાન..) તો આવું માનીએ તો વાંધો
શું?
સ્યાદ્વાદીઃ અરે ! તો તો ધૂમપ્રતિભાસને, અગ્નિપ્રતિભાસ સિવાય બીજા કોઈ પ્રતિભાસથી પણ જન્ય માનવો પડશે. (ભાવ એ કે, અનુમાનપ્રયોગ વખતે પહેલા ધૂમનિર્ભાસ થાય અને પછી તેનાથી અગ્નિનિર્માસ ઉત્પન્ન થાય... તો અહીં પહેલા ઉત્પન્ન થનાર ધૂમનિર્માસ કોનાથી ઉત્પન્ન થયો? તો કહેવું જ પડશે કે, અગ્નિપ્રતિભાસ સિવાય બીજા કોઈ પ્રતિભાસથી જ...)
તેનું કારણ એ કે, ધૂમપ્રતિભાસ તે લિંગરૂપ છે અને લિંગ પહેલાં જ હોય, તે પછી જ લિંગીઅનુમય એવો અગ્નિપ્રતિભાસ થાય.) એટલે ન્યાયથી, ધૂમપ્રતિભાસની પૂર્વે અગ્નિનિર્માસ સિદ્ધ થાય નહીં (અને તો બીજો જ કોઈ પ્રતિભાસ માની, તેનાથી ધૂમપ્રતિભાસની ઉત્પત્તિ માનવી પડે... અને એવું માનવાથી તો, ધૂમપ્રતિભાસ, અગ્નિપ્રતિભાસ સિવાય બીજા પણ પ્રતિભાસથી જન્ય છે, એવું સિદ્ધ થશે જ...)
(૨૩૯) આ જ વાતને સ્પષ્ટપણે પ્રગટ કરવા કહે છે – (તથાદિ-) અનુમાન વખતે, ર્વિજ્ઞાનવાદી મતે પણ પહેલા, લિંગભૂત ધૂમપ્રતિભાસ જ ઉત્પન્ન
વિવUK 130. पूर्वमग्निप्रतिभासासिद्धेरिति । प्रयोगकाले धूमप्रतिभासात् पूर्वमानन्तर्येणाग्निप्रतिभासो નાચેવેન્ચર્થ: //.
આ ગ્રંથમાં, વિજ્ઞાનવાદીને અંતર્લેયવાદી કહ્યા. તેનું તાત્પર્ય એ કે, તેઓ શેય પદાર્થનું બહાર અસ્તિત્વ નથી. માનતા, પણ અંદર-જ્ઞાનરૂપે અસ્તિત્વ માને છે, એટલે તેઓ અંતર્લેયવાદી કહેવાય, વિજ્ઞાનવાદી કહેવાય...
૨. ‘અયવાહિનો' રૂતિ
-પ4િ: .
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005535 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |