Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
(१५३) निर्णीतमेतदस्मद्गुरुभिः प्रमाणमीमांसादिषु “परोक्षप्रकृतेरर्थप्रत्यक्षताऽयोगात्, ( १५४ ) स्वप्रत्यक्षीकरणे च चेतनायाः कथं तर्ह्यात्मावेदनमवेदने वा चैतना
१००६
* व्याख्या
1
निर्णीतमेतदस्मद्गुरुभिः पूर्वाचार्यैः प्रमाणमीमांसादिषु ग्रन्थेषु । किंविशिष्टेन ग्रन्थेनेत्याह-परोक्षप्रकृतेरिति । एवमादिनेति योगः । परोक्षप्रकृतेः-परोक्षभावस्य, ज्ञानस्येति प्रक्रमः, अर्थप्रत्यक्षताऽयोगात्, स्वप्रत्यक्षीकरणे च - आत्मप्रत्यक्षीकरणे च, अर्थस्येति प्रक्रम:, ज्ञतताकरणेनेत्यर्थः, चेतनायाः-बुद्धेः कथं तर्ह्यात्मावेदनमवेदने वाऽऽत्मनश्चेतनात्वं अनेअंतरश्मि
78
Bo
परोक्षता नहीं... हवे घणा विस्तारथी सर्यु...
(૧૫૩) આ જ વાત, અમારા ગુરુઓ વડે ત્રૈમાણમીમાંસા આદિ ગ્રંથોમાં નિર્ણીત કરાયેલ छे. ते खा प्रमाणे -
* પ્રમાણમીમાંસાદિ ગ્રંથોમાં જ્ઞાનસ્વસંવિદિતતાનો યુક્તિપૂર્ણ ઉપન્યાસ જે જ્ઞાન પરોક્ષસ્વભાવી હોય, તે જ્ઞાન દ્વારા અર્થનું પ્રત્યક્ષીકરણ અસંભવિત છે.
( १५४) भीमांस : (स्वप्रत्यक्षीकरणे च = ) पार्थ ४शाय छे, भेटले पछार्थ ज्ञात म्हेवाय अने તેથી તેમાં જ્ઞાતતા આવે.. આ જ્ઞાતતા જ્ઞાન દ્વારા ઊભી થાય છે (કારણ કે જ્ઞાન દ્વારા જ તે પદાર્થ જ્ઞાત થયો છે..) આમ જ્ઞાતતા ઊભી કરવા દ્વારા પદાર્થને જાણવું એ જ તો પદાર્થનું પ્રત્યક્ષ છે...
(जेटले ज्ञान द्वारा अर्थनुं प्रत्यक्ष असंगत नथी....)
સ્યાદ્વાદી : અરે ! એ રીતે જો તેના દ્વારા પદાર્થનું પ્રત્યક્ષ થાય, તો આત્માનું (જ્ઞાનનાં
.... विवरणम् .....
75. अर्थस्येति प्रक्रम इति । अर्थस्य - घटादेः सम्बन्धिन आत्मनः प्रत्यक्षीकरणे इत्यर्थः । न यत् (तत् ?) प्रत्यक्षीकरणमित्याह - 76. ज्ञातताकरणेनेति । ज्ञायते यः कर्मतापन्नः स ज्ञातः, ज्ञातस्य भावो ज्ञातता तस्याः करणं विधानं तेन ज्ञायमानत्वकरणेनेत्यर्थः ॥
77. कथं तत्मावेदनमिति । अर्थप्रत्यक्षताकरणो हि चेतनाया नियमादात्मीयस्वरूपावभासः समस्ति यदुताहमेतस्यार्थस्य ग्रहणरूपतया परिणतेति ।
78. चेतनात्वं कथमिति । यो य आत्मीयं स्वरूपं नावबुद्ध्यते स स न चिद्रूपः, यथा लेष्टुः ।
* આ પ્રમાણમીમાંસા ગ્રંથ, પૂ. કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રસૂરિવિરચિત પ્રમાણમીમાંસાથી જુદો છે, એટલે જ तेनो साक्षी तरी} उपन्यास अर्यो छे, जाडी पू. हेमयन्द्रसूरि म. सा. तो पू. हरिभद्रसूरि म. सा. डरतां अर्वाचीन छे, તો આ સાક્ષી કેમ સંભવે ?
Jain Education International
१. 'चेतनत्वं न हि' इति ह पाठ: । २. द्रष्टव्यं १०१४ तमं पृष्ठम् । ३. 'चात्मन०' इति ड-पाठः । ४. प्रतिक्रम इति' इति ख- पाठः । ५. 'अथ प्रत्यक्षता' इति ख- पाठः । ६. 'भास: प्रकाशश्च ज्ञाह (?) मेतस्यार्थ०' इति ख- पाठः । ७. 'कथं यमिति' इति ख- पाठः ।
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005535 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |