Page Text
________________
९९१
अनेकान्तजयपताका
तथापि च ज्ञानमयः प्रकाशः प्रत्यक्षपक्षस्य तवाविरासीत् ॥"
तथा “प्रेतवत् पुनः सन्तानानियमः सिद्धः, " तथा "नरकवत् पुनः सर्वं सिद्धम्"
व्याख्या
60
ग्राह्यतयाऽपि शून्यमिदं तयैव तथापि च ज्ञानमयः प्रकाशस्तत्त्वाविसंवादी प्रत्यक्षपक्षस्य तवाविरासीत्-प्रकटो बभूव । " तथा प्रेतवत् पुनः सन्तानानियमः सिद्धः" विंशिकायां भावनाधिकारे उक्तम् । तथा "नरकवत् पुनः सर्वं सिद्धम्" इत्यादि विंशिकोक्तवचन
(पञ्चमः
... अनेडांतरश्मि
...
થતું... વળી તે પદાર્થો બીજા જ્ઞાનોથી પણ ગ્રાહ્ય નથી... (આમ ગ્રાહ્ય-ગ્રાહકતા ન હોવા છતાં પણ વધુ આશ્ચર્યની વાત તો એ છે કે) પ્રત્યક્ષ છે બધા પદાર્થો જેમણે તેવા હે બુદ્ધભગવાન ! તત્ત્વનો વિસંવાદ ન કરનાર એવો જ્ઞાનમય પ્રકાશ આપશ્રીને પ્રગટ થયો છે...”
તથા
“(૨) પ્રેત મરીને ફરી પ્રેત જ ન થાય, પણ મનુષ્યાદિ જ થાય... એટલે પ્રેતની જેમ સિદ્ધ થાય છે કે, દરેક પ્રાણીઓ મરીને ફરી બીજી વાર સજાતીય (પૂર્વભવસદેશ જ) ઉત્પન્ન થાય એવો કોઈ નિયમ નથી, ક્યારેક તે વિજાતીય તરીકે પણ ઉત્પન્ન થઈ શકે. (મનુષ્યાદિથી તિર્યંચાદિ પણ जनी शडे...)”
તથા
‘(૩) નરકની જેમ સંસારગત દરેક ભૌતિક વસ્તુઓ દુઃખભરપૂર સિદ્ધ (=પ્રતીત અનુભૂત)
छे..."
विवरणम् ...
59. प्रत्यक्षपक्षस्येति । प्रत्यक्षाः सर्वे पक्षाः साध्यानि यस्य स तथा तस्य । एतच्च वृत्तं बुद्धस्तवनसम्बन्धि ।।
60. प्रेतवत् पुनः सन्तानानियमः सिद्ध इति । अयमत्रार्थः सम्भाव्यते न हि प्रेतो मॄत्वा पुनः प्रेत एव भवति, किन्त्वन्यो मनुष्यादिरेव । ततः प्रेतवदन्येषामपि प्राणिनां मृतानां पुनर्द्वितीयवारं सन्तानस्यसजातीयस्यैवानियम:-नियमाभावः सिद्धः, कदाचिद् विजातीयसन्तानतयाऽप्युत्पादादिति ।।
61. नरकवत् पुनः सर्वं सिद्धमिति । सर्वमपि सांसारिकं वस्तु दुःखबहुलतया नरकवत् सिद्धम्, प्रतीतमित्यर्थः । ‘पुन:’शब्दस्तु विंशतिकोक्तपाश्चात्यार्थापेक्षया विशेषार्थो द्रष्टव्यः ।।
१. उपजातिः । २. 'नियमसिद्ध:' इति क- पाठः । ३. 'तवाविरोशीत्' इति ङ-पाठ: । ४-५. अत्रत्ये क - टिप्पणके यथा - आचार्यवसुबन्धुप्रणीते विज्ञप्तिमात्रतासिद्धिप्रकरणद्वये 'विंशतिकाकारिकाः' इति नामकमेकं प्रकरणम् । तत्र तृतीया तुरीया च कारिके यथा - "देशादिनियमः सिद्धः स्वप्नवत् प्रेतवत् पुनः । संतानानियमः सर्वैः पूयनद्यादिदर्शने ||३|| स्वप्नोपघातवत् कृत्यक्रिया नरकवत् पुनः । सर्वं नरकपालादिदर्शने तैश्च बाधने ||४||" तृतीयकारिकावृत्तौ 'सिद्ध इति वर्तते', चतुर्थकारिकावृत्तौ तु 'सिद्धमिति वेदितव्यम्' इति । ६. 'सन्तानं सजातीय' इति क- पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005535 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |