Page Text
________________
७२१
अनेकान्तजयपताका
(चतुर्थः
बुद्धावेव आहोस्विद् बहिः ? यदि तद् बुद्धावेव, तत्र प्रतिभासते तत्रैव नास्तीति व्याहतमेतत् । यदि नास्ति कथं प्रतिभासते ? प्रतिभासते चेत् कथं नास्तीति ? अथ बहिः, यद् बुद्धौ प्रतिभासते तत् कथं बहिर्भवति, तद्धर्मत्वात् ? । (७०) न चैतावताऽवस्तुत्वम्, स्वलक्षणबुद्ध्याकारस्यापि अवस्तुत्वप्रसङ्गात् तस्यापि बहिरसत्त्वात् । स बाह्यबलोपजात इति चेत्, इतरत्रापि समानमेतत् । न तथाविधं बाह्यमस्तीति चेत्,
.................... व्याख्या ............ तच्चावस्त्वित्यनेन तत् क्व नास्ति रूपम् ? किं तद् बुद्धावेव नास्ति आहोस्विद् बहि
र्नास्तीति ? किञ्चातः ? उभयथाऽपि दोष इत्याह-यदि तद् बुद्धावेव नास्ति तंत्र-बुद्धौ प्रतिभासते तत्रैव नास्तीति व्याहतमेतत् । एतदेव भावयति-यदि नास्ति कथं प्रतिभासते ? प्रतिभासते चेत् कथं नास्तीति ? द्वितीयं विकल्पमधिकृत्याह-अथ बहिर्नास्ति यद् बुद्धौ प्रतिभासते तत् कथं बहिर्भवति तद्धर्मत्वात्-अधिकृततबुद्धिधर्मत्वात् ? न चैतावता कारणेन बहिर्नास्तीत्यवस्तुत्वमस्येति । कुत इत्याह-स्वलक्षणबुद्ध्याकारस्यापि किमित्याहअवस्तुत्वप्रसङ्गात् । प्रसङ्गश्च तस्यापि-स्वलक्षणबुद्ध्याकारस्य बहिरसत्त्वाद् बुद्धिधर्मत्वेन । सः-स्वलक्षणबुद्ध्याकारः बाह्यबलोपजात इति चेत्, ततश्च तत्त्वतः तस्यापि बहिरसत्त्वादि
................ मनेsiतरश्मि ..... छो, ते सामान्या॥२ या नथी ? | (१) बुद्धिम ४, 3 (२) पार ?
(૧) બુદ્ધિમાં જ નથી, એવું તો ન કહી શકાય, કારણ કે બુદ્ધિમાં તો તેનો પ્રતિભાસ થતો डोवाथी, 'त्यो नथी' - मेथन विरुद्ध थाय... (अर्थात् वदतो व्याघात ठेवू थाय, मेट? 3 'भारी માતા વાંઝણી' - એવા વચન જેવું થાય) કારણ કે ત્યાં ન હોય તો પ્રતિભાસ કેમ થાય અને પ્રતિભાસ थाय तो त्यां नथी - मे उभ उपाय ? मेटसे बुद्धिमा२म तो सामान्य छ ४...
तथी प्रथमपक्ष तो युमत नथी... ___ (२) ते सामान्या१२ ९२ नथी, मेधुंडेशो, तो अभे हामे छीमे , ४ सामान्य।२ બુદ્ધિમાં ભાસતો હોય, તે તો બહાર શી રીતે હોઈ શકે ? કારણ કે તે તો બુદ્ધિનો ધર્મ હોવાથી બુદ્ધિમાં જ રહેવાનો ને ? અને એ બુદ્ધિમાં રહેલ ધર્મ, બહાર ન હોય તેટલા માત્રથી તે અવસ્તુ બની જાય मे नथी...
(७०) बौद्ध : ५९२ न. डोवा मात्रथा तेने अवस्तु माना समेतो ?
સ્યાદ્વાદીઃ તો તો નિર્વિકલ્પબુદ્ધિમાં ભાસતાં સ્વલક્ષણાકારને પણ અવસ્તુ માનવાનો પ્રસંગ આવશે ! કારણ કે તે સ્વલક્ષણાકાર પણ બુદ્ધિનો ધર્મ હોવાથી, તેનું પણ બહાર અસ્તિત્વ નથી જ...
બૌદ્ધ : પણ બુદ્ધિગત સ્વલક્ષણાકાર તો ઘટાદિ બાહ્યસ્વલક્ષણના બળે થયો છે અને એટલે જ
...................
१. 'तद्बुद्धौ' इति ग-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005534 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 258 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |