Page Text
________________
अधिकारः)
व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
६८४
मित्यलं प्रपञ्चेन ॥
..................................................................... व्याख्या ...................................................................* न्याय्यमित्यलं प्रसङ्गेन । नाभिन्नोपादानस्वभावाः पुरुषा अपि कृत्येतरभावे तयोः प्रवर्तन्ते, तत्प्रवृत्तौ च तद्भिन्नोपादानस्वभावतेति भावना ।।
.... मनेतिरश्मि ...... જુદી પ્રવૃત્તિ ન થઈ શકે, પણ તેવી પ્રવૃત્તિના બળે માનવું જ રહ્યું કે, બંનેનું ઉપાદાન ભિન્ન ભિન્ન છે.
(१) तेम (१) घाशिहोम अपोपोटात अपोउनी वायता, अने (२) प्रधानाશબ્દોમાં માત્ર અપોહની વાચકતા... હવે જો બંનેનું ઉપાદાન એક હોય, તો તેઓ જુદા જુદા અપોહના वायन बने. ५९॥ बने तो छ ४..
એટલે જો ઉપાદાનભેદ માનો, તો તો અમારા મતનો જ સ્વીકાર થશે, કારણ કે અમે જ તો બેના ઉપાદાનનો ભેદ બતાવ્યો છે... (ઘટશબ્દનું ઉપાદાન સત્યભાષાવર્ગણાના પુદ્ગલો અને प्रधान। - हान भृषाभाषा पुतो छ...)
ફલિતાર્થ: આ રીતે શબ્દને અપોહવાચક માનવામાં પણ, પ્રધાનાદિની નિર્નિમિત્તકતાનો અભાવ ४ थाय... मे होप २ ४२१८ (१) वस्तुसंसनत/असंलग्नता, (२) भिन्न भिन्न उपाहानता... એ બધાનો આશ્રય જો તમને પણ કરવો પડે, તો તમારા મનમાં નવાઈ શું? એટલે શબ્દને વસ્તુવાચક भानवो ४ युतिसंगत छ...
. विवरणम् ........... ____8. नाभिन्नोपादानस्वभावा: पुरुषा अपि कृत्येतरभावे तयोः प्रवर्तन्ते, तत्प्रवृत्तौ च तद्भिन्नोपादानस्वभावतेति । न-नैवाभिन्नोपादानस्वभावा: सन्त: पुरुषा अपि, आसतां तावदपोह्यापोढाश्रयेतरापोहवाचका ध्वनयो भेदेन प्रवर्तन्त इत्यपि शब्दार्थ: । किमित्याह-तयोः कृत्येतरयोः पदार्थयोः प्रवर्तन्ते, केचित् कृत्येषु प्रवर्तन्ते, केचिच्चाकृत्येष्वित्यर्थ: । कस्मिन् सतीत्याह-कृत्येतरभावे कृत्येतरयोर्भाव:-सत्ता कृत्येतरभाव:, केषाञ्चित् कृत्यत्वं केषाञ्चिदकृत्यत्वमित्यर्थः, तस्मिन् सति । अथ प्रवर्तन्ते तर्हि तत्प्रवृत्तौ च-कृत्येतरभावयोर्भेदेन प्रवृत्तौ पुन: सत्यां किमित्याह-तद्भिन्नोपादानस्वभावता तेषां-पुरुषाणां भिन्नोपादानस्वभावा: स्वरूपलाभो येषां पुरुषाणां ते तथा तद्भावस्तत्ता, भिन्नोपादानजन्यता इत्यर्थः । अयमस्य वाक्यस्य परमार्थ:येऽमी त्रिभुवनोदरान्तर्वर्तिन: पुरुषास्तेषां मध्यात् केचिद् भिक्षूपासकप्रभृतयः कृत्येषु-देवपूजनादिषु प्रवर्तन्ते । अन्ये तु धीवरादयो मत्स्यबन्धनादिष्वकृत्येषु । न चैतदेकोपादानतायां तेषां युज्यते युक्त्यभावात्, अतोऽभ्युपगन्तव्य एव तेषामुपादाने भेदः, यथा च तेषामुपादाने भेद एवं ध्वनीनामप्यपोह्यापोढाश्रयेतरापोहवाचकानामिति ।।
१. 'तरेऽपोह०' इति च-पाठः। २. 'रयोर्भेदनप्रवृत्तौ' इति क-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005534 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 258 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |