Page Text
________________
६७५ अनेकान्तजयपताका
(चतुर्थः भाषावर्गणोपादानशब्दानां निमित्तभेदवैचित्र्येण बहुभेदानामनर्थकत्वाभ्युपगमात् । (२७) ते हि तदर्थप्राप्त्यादिप्रसवविकला वन्ध्याबला इव केवलं तथाविधसंवेदनसम्भोगमात्रफला एव, स्वरूपालोचनादिभ्यस्तु प्रमाणादिवेतरस्य अर्थवच्छब्देभ्य
... ..... ...... व्याख्या ............... ................ वर्गणोपादानशब्दानां-प्रधानादीनां निमित्तभेदवैचित्र्येण-तदारम्भकपुद्गलादिवैचित्र्येण हेतुना बहुभेदानाम् । किमित्याह-अनर्थकत्वाभ्युपगमात् एतदप्ययुक्तमिति । ते हीत्यादि । ते यस्मात् प्रधानादिशब्दाः तदर्थप्राप्त्यादिप्रसवविकलाः प्रधानाद्यर्थप्राप्त्याद्येव प्रसवस्तद्विकलाः, 'आदि'शब्दादर्थक्रियादिग्रहः, वन्ध्याबला इव निदर्शनम्, केवलं तथाविधसंवेदनमेवसमारोपतो निर्विषयसंवेदनमेव सम्भोगमात्रमिति विग्रहस्तदेव फलं येषां ते तथाविधा इति । न हि वन्ध्यायाः सम्भोगेऽप्यपत्यमुत्पद्यते, न चासौ न सम्भोगः । एवं न तत् संवेदनमर्थप्राप्त्यादिमत्, न च न संवेदनमिति भावनीयम् । कथमितरेभ्यस्तद्विशेषावसाय इत्याह-स्वरूपालोचनादिभ्यः पुनः, 'आदि'शब्दात् तद्विषयपूर्वापरविरोधादिग्रहः, प्रमाणादिवेतरस्य-प्रमाणा
.... मनेतिरश्मि શબ્દોને તો અમે નિર્નિમિત્તક-અનર્થક-વસ્તુવિનાના પણ માનીએ છીએ. તે આ રીતે પ્રધાનાદિ શબ્દોનું ઉપાદાનકારણ મૃષાવર્ગણાના પુદ્ગલો છે... આવા પુદ્ગલોથી તે શબ્દો બને છે અને તે શબ્દોનાં આરંભક (=કારણસામગ્રીભૂત) પુદ્ગલાદિની વિચિત્રતાને લીધે, તે શબ્દોના ઘણા ભેદો ५ छ - सावा शहोने समे निरर्थ (=वस्तुनिमित्त विनाना) भानामे छी...
(२७) प्रश्न : लो आ हो वस्तुने विषय न रे, तो साढे ४३ शुं ?
उत्तर : हुमी; (१) ४ qimell स्त्री पुत्रने उत्पन्न न ४३, तेम प्रधान हो ५९, અર્થપ્રાપ્તિ-અર્થક્રિયાદિ કશું જ કરતાં નથી, અને (૨) જેમ વાંઝણી સ્ત્રી માત્ર વિષયાસેવનરૂપ ફળ આપે છે, પુત્રપ્રાપ્તિ કરાવતી નથી, તેમ પ્રધાનાદિ શબ્દો પણ, તે પદાર્થનાં તેવાં આભાસિક સંવેદનરૂપ ३ण मापे छ... (मेट, प्रधानाहिशो मात्र तमोनु सामासि संवेहन ४ ४२।वे छ, प्राप्ति माहि नही. छतi ते संवेहन नथी तेवू तो नथी...)
પ્રશ્ન : વસ્તુસંબદ્ધ શબ્દો કરતાં, આવા શબ્દોનો ભેદ શી રીતે જણાય ?
उत्तर : (१) स्व३५नी विया२९८, (२) तेना विषयमा माती पूर्वाप२विरोध... माहिनी વિચારણાથી, પ્રમાણથી પ્રમાણાભાસની જેમ, વસ્તુસંબદ્ધ જીવાદિ શબ્દોથી મૃષાવર્ગણાથી બનેલા
तु तीर्थान्तरीयपरिकल्पिता: कुशास्त्रसम्पर्कवशसमुत्थवासनासम्पादितसत्ताका: प्रधानरूपं जगत् ईश्वरकृतं विश्वम् इत्येवमाकाराः, तेऽनर्थका एवाभ्युपगम्यन्ते ।" - इति नन्दीमलय० टीकायाम् पृ. १० ।
*"ते हि वन्ध्याऽबला इव तदर्थप्राप्त्यादिप्रसवविकलाः, केवलं तथाविधसंवेदनभोगफला इति न तैर्व्यभिचारः।" - इति नन्दीमलय० टीकायाम् पृ. १० ।
१. 'चेतर०' इति क-पाठः।
२. 'दि चेतर०' इति क-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005534 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 258 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |