________________
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता श्चरणभावनादिजन्यः, तथोपलब्धेः, सङ्केतादिभ्यः समुपजातक्षयोपशमादिभावानां लौकिकयतिमुनीनां शब्दादर्थाच्च सम्यग्वाच्यवाचकभावावगमात् । (१९) तथाहि-सर्व
......... व्याख्या ............. क्षयोपशमः सङ्केत-तपश्चरणभावनादिजन्यः । कुत इत्याह-तथोपलब्धेः-सङ्केतादिभावेऽर्थावगत्याः कार्यतः क्षयोपशमोपलब्धेः । तथा चाह-सङ्केत्तादिभ्यः, 'आदि'शब्दात् तपश्चरणभावनादिग्रहः, समुपजातक्षयोपशमादिभावानाम्, 'आदि'शब्दात् क्षायिकभावग्रहः, लौकिकयतिमुनीनां मुनयो वीतरागा एव शब्दादर्थाच्च सकाशात् केवलादेव सम्यक्अवैपरीत्येन वाच्यवाचकभावावगमात् कारणात् तथोपलब्धेरिति सिद्धम् । तथाहीत्यादि ।
* मनेतिरश्मि .. थईश नही...
(१८) प्रश्न : ५९। सावो क्षयोपशम शेनाथी थाय?
उत्तर : (१) संत, (२) त५, (3) यरित्र, (४) भावना... वगेरे ॥२५॥थी तेवो धर्म ક્ષયોપશમ થાય છે, કારણ કે સંકેતાદિથી અવશ્ય વ્યક્તિઓમાં ક્ષયોપશમ થતો દેખાય છે... જો કે આ ક્ષયોપશમ સ્પષ્ટ નથી દેખાતો, પણ અર્થબોધરૂપ કાર્યથી તેનું અનુમાન થાય છે, એટલે કે જે વ્યક્તિને સંકેતાદિ થયા હોય, તે વ્યક્તિને શબ્દોથી અર્થબોધ થાય છે અને એ અર્થબોધરૂપ કાર્યથી ४, तेसोमा तेवो क्षयोपशम थयान अनुमान थाय छे...
સંકેતાદિથી થયેલા ક્ષયોપશમના પ્રભાવને કહે છે –
(१) संत, (२) त५, (3) य२९, (४) भावना माहि ॥२५ोथी उत्पन्न येत. क्षयोपशम કે ક્ષાયિકભાવવાળા લૌકિક્વતિઓ અને સર્વજ્ઞરૂપ મુનિવરોને, કેવળ શબ્દથી કે કેવળ અર્થથી પણ विपरीत५ो वाय-पाय मावनी बो५ थाय छे...
(माशय मे संत विना (3) qण शने सांमजीने ५९ तेना वाय्य पार्थने, मने (५)
* "स्यादेतत् - यदि वास्तवसंबन्धपरिकरतमूर्तयः शब्दाः, तर्हि समाश्रयतु निरर्थकतामिदानीं संकेतः, स खलु संबन्धो यतोऽर्थप्रतीतिः, स चेद् वास्तवो निरर्थकः सङ्केतः, तत एवार्थप्रतीतिसिद्धः, तदेतदत्यन्तप्रमाणमार्गानभिज्ञत्वसूचकं, यतो न विद्यमान इत्येव संबन्धोऽर्थप्रतीतिनिबन्धनं, किन्तु स्वात्मज्ञानसहकारी, यथा प्रदीपः, तथाहि-प्रदीपो रूपप्रकाशनस्वभावोऽपि यदि स्वात्मज्ञानसहकारिकृतसाहाय्यकः, ततो रूपं प्रकाशयति, नान्यथा, ज्ञापकत्वात्, न खलु धूमादिकमपि लिङ्गं वस्तुवृत्त्या वयादिप्रतिबद्धमपि सत्तामात्रेण वह्यादेर्गमकमुपजायते, यदुक्तमन्यैरपि - 'ज्ञापकत्वाद्धि सम्बन्धः, स्वात्मज्ञानमपेक्षते। तेनासौ विद्यमानोऽपि, नागृहीतः प्रकाशकः ॥'" - इति नन्दीमलय० टीकायाम् प० ९ ।
* "सम्बन्धस्य च परिज्ञानं तदावरणकर्मक्षयक्षयोपशमाभ्यां, तौ च सङ्केततपश्चरणभावनाद्यनेकसाधनसाध्यौ।" - इति नन्दीमलय० टीकायाम् पृ. ९।।
* "ततः तपश्चरणभावनासङ्केतादिभ्यः समुत्पन्नतदावरणकर्मक्षयक्षयोपशमानां शब्दादर्थाच्च केवलादप्यवैपरीत्येन वाच्यवाचकभावलक्षणः सम्बन्धोऽवगमपथमृच्छति ।" - इति नन्दीमलय० टीकायाम् प. ९ ।
१. 'भावानां नो लौकिक०' इति ग-पाठः । २. 'सिद्धः' इति ङ-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org