________________
७८१ अनेकान्तजयपताका
(चतुर्थः यदि वृक्षत्वमेव शिंशपात्वमिति धवाद्यभावप्रसङ्गः, तत्र वृक्षत्वस्य विद्यमानत्वात् तस्य च शिशपात्वादिति । अथ विशिष्टं वृक्षत्वमेतत्, किमस्य विशेषणमिति चिन्त्यम् । (१२६) ननु शिंशपात्वमेव, कथञ्चिदन्यत् तर्हि तत् ततः, अन्यथा पूर्वोक्तदोषानति
................... व्याख्या .................. त्यादिना । तथाहीति पूर्ववत् । यदि वृक्षत्वमेव शिंशपात्वमिति-एवं तादात्म्यमिष्यते, ततः किमित्याह-धवाद्यभावप्रसङ्गः । कथमित्याह-तत्र-धवादौ वृक्षत्वस्य विद्यमानत्वात् तस्य च-वृक्षत्वस्य शिंशपात्वादिति । अथ विशिष्टं वृक्षत्वमेतत्-शिंशपात्वमित्येतदाशब्याहकिमस्य-वृक्षत्वस्य विशेषणमिति चिन्त्यम् । ननु शिंशपात्वमेव विशेषणम् । एतदाशङ्क्याह-कथञ्चित्-केनचित् प्रकारेण तद्विषयत्वोपयोगिना अन्यत् तर्हि तत्-शिंशपात्वं ततःवृक्षत्वात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह-अन्यथा-एवमनभ्युपगमे पूर्वोक्तदोषानतिवृत्तिः,
- मनेतिरश्मि ..... (૧૨૫) જો વૃક્ષત્વને જ શિંશપાત્વ કહો અને એ રીતે વૃક્ષત્વ-શિંશપાત્વનું તાદાભ્ય કહો, તો તો ધવાદિનો (વૃક્ષવિશેષોનો) અભાવ થઈ જશે, કારણ કે ધવાદિ વૃક્ષોમાં પણ વૃક્ષત્વ રહેલું છે અને એ વૃક્ષત્વને તો તમે શિંશપાત્વરૂપ કહો છો... (એટલે ધવાદિમાં રહેલું વૃક્ષત્વ શિંશપાત્વરૂપ હોવાથી, तेना माश्रयाभूत पवा ५९ शिश५८३५ पनी ४शे.... इसत: वाहिन अस्तित्व ४ नही २३...)
અમેદવાદી : અમે વૃક્ષ–સામાન્યને શિંશપાત્વ નથી કહેતાં કે જેથી ધવાદિને પણ શિંશપા માનવાનો અતિપ્રસંગ આવે) પણ વિશિષ્ટવૃક્ષત્વને જ શિંશપાત્વ કહીએ છીએ...
સ્યાદાદીઃ અરે ! પહેલા તો એ વિચારો કે “વિશિષ્ટવૃક્ષત્વ- માં વૃક્ષત્વના વિશેષણ તરીકે तभे होने हो छो?
(१२६) अमेवाही : 'शिंशयात्व'ने... भेटले वृक्षत्वना विशेष तरी अभे शिशपात्वनो ४ सेप रीमे छीमे..
સ્યાદ્વાદી ઃ તો વૃક્ષત્વ કરતાં, કોઈક અપેક્ષાએ તો શિંશપાત્વને જુદું માનવું જ રહ્યું, કારણ કે सामान्य-विशिष्ट बने प्रा२ना वृक्षत्पनी ही-हीरीत उपयोग थाय छे... ते सारीते - (१) वृक्षत्व सामान्यनो ७५यो। छ।या वगैरे भाटे थाय छे...
....* विवरणम् .. 19. तद्विषयत्वोपयोगिनेति । स:-विशिष्ट: खट्वाकरणादिविषय:-प्रवृत्तिगोचरो यस्य स तथा तस्य भावस्तद्विषयत्वम्, तद्विषयत्वेनोपयुज्यत इत्येवंशीला: तद्विषयतोपयोगी प्रकारस्तेन । अन्यादृशो हि वृक्षत्वसामान्यस्योपयोग: छायाकरणादिः, अन्यादृशश्च शिंशपात्वादे: खट्वाकरणादिरिति ।।।
...................
१. 'त्वविद्य०' इति क-पाठः । २. 'तद्विपयं' इत्यधिक: ख-पाठः । ३. 'छायाकारणानि अन्या०' इति पूर्वमुद्रितपाठः, अत्र तु क-पाठः । ४. 'खट्वाकारणादि०' इति ख-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org