________________
............
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
७२६ व्यतिरिक्तमिव' इत्याद्यनालोचिताभिधानमिति दर्शितमेव तथापि लेशतो विशेषेण दर्श्यते ॥
(७५) तत्र यदुक्तम्-"पररूपम्" इत्याद्यत्र पररूपं व्यावृत्तं स्वलक्षणमसाधारणं तत् कथं स्वरूपेण स्वप्रतिभासेन संवियते प्रच्छाद्यते धिया एकार्थप्रतिभासिन्या एकाकारया भावानाश्रित्य भेदिनः स्वलक्षणान्यधिकृत्योत्पन्नयो तथोत्पन्नायास्तत्प्रतिभासि
............... व्याख्या ..... पौर्वपक्षं वच: अनालोचिताभिधानमिति दर्शितमेव तथापि लेशतः-संक्षेपतो विशेषेण प्रतिवचनं दर्श्यते ॥
तत्र यदुक्तं पूर्वपक्ष-“पररूपम्' इत्यादि अत्रापि पररूपं व्यावृत्तं स्वलक्षणमसाधारणं वर्तते, तत् कथं स्वरूपेण स्वप्रतिभासेन संव्रियते प्रच्छाद्यते धिया एकार्थप्रतिभासिन्या एकाकारया भावानाश्रित्य भेदिनः । स्वलक्षणान्यधिकृत्योत्पन्नया ? अयमत्र पिण्डार्थः-परं रूपं कथं स्वरूपेण धिया प्रच्छाद्यते कथं च नेत्याह-तथोत्पन्नायाः पारम्पर्येण
... मनेतिरश्मि ...... होवा छतi ५९l, व्यतिरितनी ४ मासे छे..." ते ४थन ५९॥ अनालायित (=वियार्या विनानु) सिद्ध थाय छ, ॥२५ॐ ७५रोत रीते (१) बुद्धिथा व्यतिरित, (२) सापा२५॥१२, अने (3) અર્થક્રિયાકારી (=સમાનાકાર જ્ઞાનને ઉત્પન્ન કરવારૂપ અર્થક્રિયા કરનાર...) એવા અસ્વલક્ષણરૂપ ५४ार्थनु निधि मस्तित्व छ...
આ પ્રમાણે પૂર્વપક્ષની દરેક વાતોનો સંક્ષેપથી નિરાસ બતાવ્યો... પણ હવે તેઓની એકેક વાતોનું વિશેષથી નિરાકરણ બતાવાય છે –
- પૂર્વપક્ષના કથનનો સચોટ નિરાસ - (७५) तमे ४ युं तुं - "ते संवृत्ति बुद्धि , स्व३५ ॥२॥ ३५ (व्यावृत्तस्वस१९३५) माहित राय छे... वगैरे" - मे गे पडेला समा। प्रश्ननो ४वासापो... प्रश्न मे, ५२३५ मेटले. तमे व्यावृत्त (=५२-५२भिन्न) असाधा२९ (अत्यंत विस२१) स्वलक्षए। 5ो छो... હવે આવો સ્વલક્ષણરૂપ પદાર્થ, (૧) ભિન્ન-
ભિન્ન એવા સ્વલક્ષણોને આશ્રયીને ઉત્પન્ન થનારી, અને (૨) એકાકારરૂપે અર્થનો પ્રતિભાસ કરનારી એવી સાધારણાકાર સંવૃત્તિ વડે શી રીતે આચ્છાદિત કરાય? એટલે કે આવી સંવૃત્તિ વડે, સ્વરૂપ (સાધારણાકારપ્રતિભાસ) દ્વારા પરરૂપ=વ્યાવૃત્તસ્વલક્ષણ શી રીતે આચ્છાદિત કરાય ?
બૌદ્ધ: પણ તેનાથી પરરૂપનું આચ્છાદાન કરવામાં વાંધો શું? સ્યાદ્વાદી : અરે બૌદ્ધ ! તમારા કહેવા પ્રમાણે તો તે સાધારણાકાર બુદ્ધિ પણ, પરંપરાએ
...........................
१. समीक्ष्यतां ७१८तमं पृष्ठम्। २.७१९तमे पृष्ठे। ३. सन्तुल्यतां यदुक्तं व्याख्यायां ७१९तमे पृष्ठे। ४. अवलोक्यतां ७१८तमं पृष्ठम्। ५. ७१९तमे पृष्ठे ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org