Page Text
________________
ધાર:) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
२८० (२०) आह-यद्यत्र क्रमः कथं न संलक्ष्यत इति ? उच्यते-उत्पलपत्रशतव्यतिभेदवत् कालसौक्ष्म्यात्, छद्मस्थप्रमातुरनाभोगबहुलत्वात्, अदृष्टप्रतिबन्धात्, वस्तुनोऽनेकधर्मत्वात्, यथाक्षयोपशममवबोधप्रवृत्तेः, तस्य च तत्तद्धेतुभेदतो वैचित्र्यादिति ॥
आह-यद्यत्र-सविकल्पाविकल्पज्ञानद्वये क्रमः कथं न संलक्ष्यत इति ? उच्यतेउत्पलपत्रशतव्यतिभेदवत् कालसौक्ष्यात् न संलक्ष्यत इति । किमेतदेवमित्याह-छद्मस्थप्रमातुरनाभोगबहुलत्वात् । अनाभोगबहुलत्वं च अदृष्टकर्मप्रतिबन्धात्, तथा वस्तुनः-प्रमेयस्य अनेकधर्मकत्वात् तथा विभ्रमादिनिबन्धनत्वेन यथाक्षयोपशमं यस्य यथाक्षयोपशमस्तथा
... અનેકાંતરશ્મિ જ રીતે સફળ થય?
- બંને જ્ઞાનની ક્રમિકતાસિદ્ધિ (૨૦) બૌદ્ધઃ જો નિર્વિકલ્પ-સવિકલ્પ બંને ક્રમિક જ થતાં હોય, તો બંનેનો ક્રમ જણાતો કેમ
નથી ?
સ્યાદ્વાદીઃ જેમ એક ભાલાથી શીઘતા કમળની સો પાંદડી ભેદવામાં આવે, ત્યારે યદ્યપિ ક્રમિક જ બધી પાંદડીઓનો ભેદ થાય છે, પણ કાળની સૂક્ષ્મતાના કારણે તે ક્રમ જણાતો નથી, તેમ અહીં પણ સમજવું.
પ્રશ્ન: પણ, ક્યારેક તો ક્રમનું સંવેદન થવું જોઈએ ને ?
ઉત્તર : અરે ભાઈ ! આપણે છમસ્થ છીએ અને છમસ્થ પ્રમાતા અનાભોગબહુલ હોય છે, અર્થાત્ સૂક્ષ્મ ઉપયોગમાં અનિપુણ હોય છે, કારણ કે છબસ્થ જીવોમાં જ્ઞાનાવરણ વગેરે કર્મોનું આવરણ રહેલું છે... તેથી ક્રમ ન જણાય એ બરાબર જ છે.
પ્રશ્ન: જો વસ્તુનો બોધ થાય, તો તેના ક્રમનો પણ બોધ કેમ ન થાય?
ઉત્તર : વસ્તુ અનેક ધર્માત્મક છે, તેથી જ તો તે વસ્તુ, દ્રવ્ય-ક્ષેત્રાદિને આશ્રયીને (૧) ક્યારેક વિભ્રમનું, તો (૨) ક્યારેક સંશયનું, (૩) ક્યારેક અનધ્યવસાયનું, તો (૪) ક્યારેક યથાર્થજ્ઞાનનું
-
વિવરમ્ ” 18. तथा विभ्रमादिनिबन्धनत्वेनेति । विभ्रम:-विपर्यास: । 'आदि'शब्दात् सन्देहोऽनध्य-वसायश्च परिगृह्यते ततो विभ्रमादीनां निबन्धनं-कारणं तस्य भावः-तत्त्वं तेन । अयमभिप्राय:-अनेकधर्मकं वस्तु
જે ગ્રંથકારશ્રીએ, બંનેની સહવૃત્તિત્તાનું ખંડન કરી, ક્રમિકતા સિદ્ધ કરી, પરંતુ હજી પણ બૌદ્ધ, તેવું માનવા તૈયાર નથી અને કહે છે કે, બંને જો ક્રમિક જ હોત, તો બંનેનો અવશ્ય ક્રમ દેખાત, પણ નથી દેખાતો એથી જ સિદ્ધ થાય છે કે, ક્રમ છે જ નહીં, અર્થાતુ સહવૃત્તિ છે - આવો પૂર્વપક્ષ કરશે અને ગ્રંથકારશ્રી બંનેની ક્રમિકતા સાબિત કરી બૌદ્ધનું સચોટ નિરાકરણ કરશે... આ ઉત્તરપક્ષ પણ વિસ્તૃત છે.
૨. ‘તસૂક્ષ્મત્વાન્ન' તિ -પાટ: I ૨. “પૃઢતાં તતો’ તિ -પાઠ:
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005533 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |