Anekantjaipataka Part 02

________________ ................ अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता ५२२ स्वभावोत्पन्ना' इत्यादिना तु सुतरामभेदात्, प्रत्येकं तत्तथाविधकार्यजननसमर्थ ...... व्याख्या लक्षणः' प्रथमः, तदयमपि 'पूर्वस्वहेतोरेव समग्रोत्पन्नेककार्यक्रियालक्षणः' संदा सन्तानापेक्षया एवम्भूत एव, तस्य तस्य कार्यस्य विशिष्टक्षणोत्पादनलक्षणत्वादिति भावनीयम् । 'स्वहेतुपरम्परात एव सा शक्तिस्तथास्वभावोत्पन्ना' इत्यादिना तु अनन्तरोदितग्रन्थेन सुतराम ................ मनेतिरश्मि ... અને (૨) બીજા અર્થમાં, બે ક્ષણો પોતાનાં હેતુથી જ એવી રીતે ઉત્પન્ન થઈ છે કે, છેલ્લે એક કાર્ય उत्पन्न ७२... હવે બીજા અર્થમાં હેતુઓ એવી વિશિષ્ટ ક્ષણને ઉત્પન્ન કરે છે કે જે વિશિષ્ટક્ષણો ભેગી થઈને से आर्य ४३... वे मा विशिष्टक्षनी उत्पत्ति सारी सापेक्ष छ, भने ते प्रथम अर्थ ४ छ... (તાત્પર્ય એ કે, બીજા અર્થમાં રૂપ, આલોક, મનસ્કાર વિગેરે જેવા પદાર્થો સ્વહેતુથી ઉત્પન્ન થયા કે જેણે જ્ઞાન ઉત્પન્ન કર્યું. હવે સ્વહેતુથી આવું વિશિષ્ટ રૂપ જ કેમ ઉત્પન્ન થયું? સામાન્ય રૂપ કેમ નહીં? તેના માટે સહકારીકારણ માનવું જ પડે અને તો, તે હેતુ સહકારીની અપેક્ષા રાખે-પરસ્પરમાં અતિશય કરે કે જેથી વિશિષ્ટક્ષણ ઉત્પન્ન થાય એમ માનવું જ રહ્યું અને તે તો પ્રથમ અર્થ જ છે...) આમ આ અંશે તો બંને સમાન હોવાથી, જેમ અનુભવ દ્વારા શક્તિ પર ઉપકાર અસંભવિત છે, તેમ સમગ્રોત્પન્ન પદાર્થોમાં પણ એકબીજા ઉપર ઉપકાર અસંભવિત છે... એમાંય, પ્રથમ અર્થમાં – ઉત્પન્ન શક્તિ પરના ઉપકારના વિકલ્પમાં એમ જણાવેલ કે – “શક્તિ સ્વહેતુથી જ એવા સ્વભાવે ઉત્પન્ન થઈ છે કે અનુપકારી એવા અનુભવરૂપ સહકારની અપેક્ષા રાખીને વિશિષ્ટ કાર્ય ઉત્પન્ન કરે છે...” – આ વાત તો બીજા અર્થથી સર્વથા અભિન્ન છે, કારણ કે બીજા અર્થમાં પણ પરસ્પર અનુપકારી એવી બે ક્ષણોથી જ કાર્યોત્પત્તિ મનાઈ છે... ...........* विवरणम् ..... ___103. सदा सन्तानापेक्षा एवम्भूत एवेति । एवंविधा हि रुपादय: क्षणा: पाश्चात्यपाश्चात्यतमैरुपादानसहकारार्थक्षणैर्जनिता येन ते विशिष्टज्ञानोत्पादकान् क्षणान् पर्यन्ते जनयन्तीति । एतदेवाह104. तस्य तस्य कार्यस्य विशिष्टक्षणोत्पादनलक्षणत्वादिति । तस्य तस्य-पाश्चात्यपाश्चात्यतरादे: कार्यस्य रूपादिक्षणलक्षणस्य किमित्याह-विशिष्टक्षणोत्पादनलक्षणत्वात्-अग्रेतनाग्रेतनप्रतिनियतक्षणजननस्वभावत्वात् अग्रेतनाग्रेतनप्रतिनियतक्षणैर्हि स्वजनकक्षणापेक्षया कार्यरूपैः सद्भिरतनाग्रेतनक्षणा विशिष्टा एव जन्यन्ते वैशिष्ट्यं च सहकारिसव्यपेक्षमेव, अतो विशेषाभाव एव द्वयोरपि सहकारार्थयोः, उभयत्रापि सहकारिकृतविशेषस्य विद्यमानत्वात् ।। १. 'महासन्ताना०' इति ड-पाठः। २. 'क्षणोत्पादजलक्षण०' इति घ-पाठः। ३. अवलोक्यतां ५१७तम पृष्ठम् । ४. 'महासन्ताना०' इति च-पाठः । ५. 'सहकारिक्षणै०' इति ख-पाठः। ६. 'भावत्वात् पाश्चात्यपाश्चात्यक्षणैहि स्वजनक०' इति ख-पाठः। ७. 'क्षणारशिष्टा' इति क-पाठः। ८. 'उभयत्रापि सहकारार्थयोः उभयत्रापि सहकारि०' इति ख-पाठः । Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

SR No.	005533
Book Title	Anekantjaipataka Part 02
Original Sutra Author	N/A
Author	Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher	Jingun Aradhak Trust
Publication Year	2013
Total Pages	438
Language	Gujarati
Classification	Book_Gujarati
File Size	10 MB

Page 307